[Unicode]

လယ်ယာစိုက်ပျိုးသောမြေဆိုသည်မှာ -

လယ်ယာမြေကို တရားဝင် လုပ်ပိုင်ခွင့် လျောက်ထားရယူခြင်း မရှိပဲ မြေခွန်ပြေစာနှင့် မြေစာရင်းပုံစံ ၁၀၅ များပြပြီး ရောင်းချနေသည်များ တွေ့ရပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ လယ်ယာမြေကို ရောင်းဝယ်၍ မရပါ။ တရားမဝင်ပါ။ ၂၀၁၂ လယ်ယာမြေ ဥပဒေပုဒ်မ ၃(ဃ) အရ လယ်ယာမြေသည် နိုင်ငံတော်ပိုင် ဖြစ်ပါသည်။ တနည်းအားဖြင့် အစိုးရပိုင် ဖြစ်ပါသည်။ လယ်ယာမြေလုပ်ပိုင်ခွင့် လျောက်ထားသော တောင်သူကို လယ်ယာမြေ ဥပဒေနှင့်အညီ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ ဥပဒေကြောင်းအရ အတည်မဖြစ်ပါ။

လယ်ယာမြေကို မည်သည့်ပုံစံဖြင့် ရောင်းချနိုင်ပါသနည်းဆိုလျင် ၂၀၁၂ လယ်ယာမြေဥပဒေပုဒ်မ ၃(ဃ)အရ လယ်ယာမြေလုပ်ပိုင်ခွင့်လက်မှတ် (ပုံစံ ၇) ကို ဥပဒေနှင့်အညီ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရသူက ရောင်းချခွင့်ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် ဝယ်သူအနေဖြင့်အဆိုပါမြေသည် အစိုးရမြေ၊ လယ်ယာမြေ ဖြစ်သည့်အတွက် ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မရသေးပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့်ကိုသာ ဆက်လက်ရရှိခြင်းဖြစ်ပါသည်။ လယ်ယာမြေ လုပ်ပိုင်ခွင့်လက်မှတ် (ပုံစံ ၇) တွင် သတ်မှတ် ပေးထားသော သီးနှံများကိုဆက်လက် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရှိပါသည်။ လယ်ယာမြေကို လက်ရှိထား စိုက်ပျိုးခွင့် (Possessory Title) ရရှိပါမည်။ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် မဟုတ်သေးပါ။

ပုံစံ ၇ ကို အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း ရောင်းသူဝယ်သူကြည်ဖြူပြီး နှစ်ဦးသဘောတူ အရပ်ကတိစာချုပ် ချုပ်ဆိုယုံဖြင့် မလုံလောက်ပါ။ လယ်ယာမြေ ဥပဒေပါ နည်းလမ်းများအတိုင်း ဆောင်ရွက်မှ တရားဝင်ပြီး အမည်ပြောင်းလဲခွင့် ရရှိပါသည်။ လယ်ယာမြေဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၈ နှင့် နည်းဥပဒေ ၂၄(က) နှင့် (ခ) အရ လယ်ယာမြေ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်ရာတွင် ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာအုပ်စု လယ်ယာမြေ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ ရှေ့မှောက်တွင် သတ်မှတ်သည့် မြေတန်ဘိုးအတိုင်း တံဆိပ်ခေါင်းကပ်၍ အခွန်ဆောင် စာချုပ်ချုပ်ဆိုရပါသည်။ စာချုပ်ချုပ်ဆိုသည့်နေ့မှစ၍ ရက်ပေါင်း (၁၂၀) အတွင်း မြိုနယ် မြေစာရင်းဦးစီးဌာနမှာ မှတ်ပုံတင်ပြီးမှ သာဥပဒေနှင့်အညီ တရားဝင် လွှဲပြောင်းခွင့် ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။

ပုံစံ ၇ တရားဝင် ဝယ်ယူလွဲပြောင်းခွင့်ရရှိထားသည့် ထိုလယ်ယာမြေကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့် (Legal Title) မရပါ။ လက်ရှိထား စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ခွင့် (Possessory Title) သာရရှိပါသည်။ ထိုမြေပေါ်တွင် ပုံစံ ၇ ပါ သတ်မှတ် ထားသည့် နည်းလမ်းပါ သီးနှံကို စိုက်ပျိုးခွင့်ရှိပါသည်။

လယ်မြေပေါ်တွင် အိမ်ဆောက်ခြင်း၊ ဆိုင်ဆောက်ခြင်း၊ ဓါတ်ဆီဆိုင်ဖွင့်ခြင်း၊ စားသောက်ဆိုင်ဖွင့်ခြင်း စသည့် အခြားနည်းလမ်းများ အသုံးပြုခွင့်မရှိပါဘူး။

ပုံစံ (၇) ရရှိသူ တစ်ဦးအနေဖြင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်း မလုပ်ချင်တော့ဘဲ လယ်မြေပေါ်တွင် အိမ်ဆောက် ဆိုင်ဆောက်စသည်ဖြင့် အခြားနည်းသုံးစွဲလိုပါက ပုံစံ(၇)ရရှိသူသည် သက်သေခံမြေပုံ (၂)ပုံ ကူးယူ၍ လယ်ယာမြေဥပဒေပါပုံစံ(၁၄)ဖြင့် မြိုနယ်မြေစာရင်း ဦးစီးဌာနသို့ လျှောက်ထားရပါသည်။ အထက်အဖွဲ့အစည်း အဆင့်ဆင့်တင်ပြ စီစစ်ပြီးနောက် အခြားနည်းသုံးစွဲခွင့်အမိန့်ကို လယ်မြေအတွက် ဗဟိုလယ်ယာမြေ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့က ပုံစံ(၁၅)ဖြင့်လည်းကောင်း၊ လယ်မြေမဟုတ်သော လယ်ယာမြေ(ဥယဉ်စသည်) အတွက် တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့က ပုံစံ(၁၅-က)ဖြင့် ခွင့်ပြုမိန့်ထုတ်ပေးပါသည်။

ထိုပုံစံများသည် လက်ရှိထား အသုံးပြုခွင့် အမိန့်များသာ ဖြစ်သည့်အတွက် မြေပိုင်ဆိုင်ခွင့်( Title Deed) မဟုတ်သေးပါဘူး။ ထိုမြေကို လယ်ယာမြေမှတစ်ပါး သတ်မှတ်ပေးသည့် အခြားနည်း လုပ်ကိုင်ခွင့်သာ ဖြစ်ပါသည်။ ပုံစံ (၁၅)၊ ပုံစံ ၁၅(က)ဖြင့် မြေငှားဂရန် ဆက်လက် လျှောက်ထားရပါသည်။ မြေငှားဂရန် ရရှိမှသာ မြေကိုပိုင်ဆိုင်ခွင့် ဖြစ်လာပါသည်။

သို့ဖြစ်၍ လယ်ယာမြေကို ဥပဒေနှင့်အညီ မဟုတ်ဘဲ ဝယ်ယူသူများ၊ အကွက်ရိုက်ရောင်းသူများ၊ အခြားနည်း သုံးသူများ၊ အိမ်ဆောက်သူများသည် အရေးယူခံရနိုင်ခြင်း၊ မြေယာပြဿနာများ ရင်ဆိုင်ရခြင်း၊ မြေနှင့်အိမ်ကို သိမ်းဆည်းခံရနိုင်ခြင်း၊ ဖယ်ရှားခံရနိုင်ခြင်းတို့အပြင် တည်ဆဲဥပဒေ တစ်ရပ်ရပ်အရ အရေးယူခံရနိုင်ခြင်းများ ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် လယ်ယာမြေကို ဥပဒေနှင့်အညီ အသုံးပြု ရောင်းဝယ်ကြစေလိုပါသည်။

[Zawgyi]

လယ္စိုက္ေနေသာေျမအား ၿမိဳ႕ကြက္ခ်ဲ႕မည္ဟု ဆိုကာ ဦးပိုင္ပုံစံျဖင့္ ေရာင္းထားေသာေျမကြက္အား ပိုင္ဆိုင္မႈခိုင္မာေစရန္ မည္သို႔လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသလဲ။

လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေသာေျမဆိုသည္မွာ -

လယ္ယာေျမကို တရားဝင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေလ်ာက္ထားရယူျခင္း မ႐ွိပဲ ေျမခြန္ေျပစာႏွင့္ ေျမစာရင္းပုံစံ ၁၀၅ မ်ားျပၿပီး ေရာင္းခ်ေနသည္မ်ား ေတြ႕ရပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ လယ္ယာေျမကို ေရာင္းဝယ္၍ မရပါ။ တရားမဝင္ပါ။ ၂၀၁၂ လယ္ယာေျမ ဥပေဒပုဒ္မ ၃(ဃ) အရ လယ္ယာေျမသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အစိုးရပိုင္ ျဖစ္ပါသည္။ လယ္ယာေျမလုပ္ပိုင္ခြင့္ ေလ်ာက္ထားေသာ ေတာင္သူကို လယ္ယာေျမ ဥပေဒႏွင့္အညီ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အတည္မျဖစ္ပါ။

လယ္ယာေျမကို မည္သည့္ပုံစံျဖင့္ ေရာင္းခ်ႏိုင္ပါသနည္းဆိုလ်င္ ၂၀၁၂ လယ္ယာေျမဥပေဒပုဒ္မ ၃(ဃ)အရ လယ္ယာေျမလုပ္ပိုင္ခြင့္လက္မွတ္ (ပုံစံ ၇) ကို ဥပေဒႏွင့္အညီ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရသူက ေရာင္းခ်ခြင့္႐ွိပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဝယ္သူအေနျဖင့္အဆိုပါေျမသည္ အစိုးရေျမ၊ လယ္ယာေျမ ျဖစ္သည့္အတြက္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရေသးပဲ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကိုသာ ဆက္လက္ရ႐ွိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လယ္ယာေျမ လုပ္ပိုင္ခြင့္လက္မွတ္ (ပုံစံ ၇) တြင္ သတ္မွတ္ ေပးထားေသာ သီးႏွံမ်ားကိုဆက္လက္ လုပ္ကိုင္ခြင့္႐ွိပါသည္။ လယ္ယာေျမကို လက္႐ွိထား စိုက္ပ်ိဳးခြင့္ (Possessory Title) ရ႐ွိပါမည္။ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ မဟုတ္ေသးပါ။

ပုံစံ ၇ ကို အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ရာတြင္လည္း ေရာင္းသူဝယ္သူၾကည္ျဖဴၿပီး ႏွစ္ဦးသေဘာတူ အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုယုံျဖင့္ မလုံေလာက္ပါ။ လယ္ယာေျမ ဥပေဒပါ နည္းလမ္းမ်ားအတိုင္း ေဆာင္႐ြက္မွ တရားဝင္ၿပီး အမည္ေျပာင္းလဲခြင့္ ရ႐ွိပါသည္။ လယ္ယာေျမဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈ ႏွင့္ နည္းဥပေဒ ၂၄(က) ႏွင့္ (ခ) အရ လယ္ယာေျမ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ရပ္ကြက္ႏွင့္ ေက်း႐ြာအုပ္စု လယ္ယာေျမ စီမံခန္႔ခြဲမႈအဖြဲ႕ ေ႐ွ႕ေမွာက္တြင္ သတ္မွတ္သည့္ ေျမတန္ဘိုးအတိုင္း တံဆိပ္ေခါင္းကပ္၍ အခြန္ေဆာင္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရပါသည္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ေန႔မွစ၍ ရက္ေပါင္း (၁၂၀) အတြင္း ၿမိဳနယ္ ေျမစာရင္းဦးစီးဌာနမွာ မွတ္ပုံတင္ၿပီးမွ သာဥပေဒႏွင့္အညီ တရားဝင္ လႊဲေျပာင္းခြင့္ ရ႐ွိမည္ျဖစ္ပါသည္။

ပုံစံ ၇ တရားဝင္ ဝယ္ယူလြဲေျပာင္းခြင့္ရ႐ွိထားသည့္ ထိုလယ္ယာေျမကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ (Legal Title) မရပါ။ လက္႐ွိထား စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ခြင့္ (Possessory Title) သာရ႐ွိပါသည္။ ထိုေျမေပၚတြင္ ပုံစံ ၇ ပါ သတ္မွတ္ ထားသည့္ နည္းလမ္းပါ သီးႏွံကို စိုက္ပ်ိဳးခြင့္႐ွိပါသည္။

လယ္ေျမေပၚတြင္ အိမ္ေဆာက္ျခင္း၊ ဆိုင္ေဆာက္ျခင္း၊ ဓါတ္ဆီဆိုင္ဖြင့္ျခင္း၊ စားေသာက္ဆိုင္ဖြင့္ျခင္း စသည့္ အျခားနည္းလမ္းမ်ား အသုံးျပဳခြင့္မ႐ွိပါဘူး။

ပုံစံ (၇) ရ႐ွိသူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးျခင္း မလုပ္ခ်င္ေတာ့ဘဲ လယ္ေျမေပၚတြင္ အိမ္ေဆာက္ ဆိုင္ေဆာက္စသည္ျဖင့္ အျခားနည္းသုံးစြဲလိုပါက ပုံစံ(၇)ရ႐ွိသူသည္ သက္ေသခံေျမပုံ (၂)ပုံ ကူးယူ၍ လယ္ယာေျမဥပေဒပါပုံစံ(၁၄)ျဖင့္ ၿမိဳနယ္ေျမစာရင္း ဦးစီးဌာနသို႔ ေလွ်ာက္ထားရပါသည္။ အထက္အဖြဲ႕အစည္း အဆင့္ဆင့္တင္ျပ စီစစ္ၿပီးေနာက္ အျခားနည္းသုံးစြဲခြင့္အမိန္႔ကို လယ္ေျမအတြက္ ဗဟိုလယ္ယာေျမ စီမံခန္႔ခြဲမႈအဖြဲ႕က ပုံစံ(၁၅)ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ လယ္ေျမမဟုတ္ေသာ လယ္ယာေျမ(ဥယဥ္စသည္) အတြက္ တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႕က ပုံစံ(၁၅-က)ျဖင့္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ထုတ္ေပးပါသည္။

ထိုပုံစံမ်ားသည္ လက္႐ွိထား အသုံးျပဳခြင့္ အမိန္႔မ်ားသာ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေျမပိုင္ဆိုင္ခြင့္( Title Deed) မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ထိုေျမကို လယ္ယာေျမမွတစ္ပါး သတ္မွတ္ေပးသည့္ အျခားနည္း လုပ္ကိုင္ခြင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ပုံစံ (၁၅)၊ ပုံစံ ၁၅(က)ျဖင့္ ေျမငွားဂရန္ ဆက္လက္ ေလွ်ာက္ထားရပါသည္။ ေျမငွားဂရန္ ရ႐ွိမွသာ ေျမကိုပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ျဖစ္လာပါသည္။

သို႔ျဖစ္၍ လယ္ယာေျမကို ဥပေဒႏွင့္အညီ မဟုတ္ဘဲ ဝယ္ယူသူမ်ား၊ အကြက္႐ိုက္ေရာင္းသူမ်ား၊ အျခားနည္း သုံးသူမ်ား၊ အိမ္ေဆာက္သူမ်ားသည္ အေရးယူခံရႏိုင္ျခင္း၊ ေျမယာျပႆနာမ်ား ရင္ဆိုင္ရျခင္း၊ ေျမႏွင့္အိမ္ကို သိမ္းဆည္းခံရႏိုင္ျခင္း၊ ဖယ္႐ွားခံရႏိုင္ျခင္းတို႔အျပင္ တည္ဆဲဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္အရ အေရးယူခံရႏိုင္ျခင္းမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လယ္ယာေျမကို ဥပေဒႏွင့္အညီ အသုံးျပဳ ေရာင္းဝယ္ၾကေစလိုပါသည္။