မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ ဗိသုကာ

ေက်ာ္ၾကားသည့္ကာလ

၁၈၉၀ ျပည့္လြန္မွ ၁၉၄၀ ျပည့္လြန္ကာလမ်ားအၾကားျဖစ္ျပီး မဟာစီးပြားပ်က္ကပ္ၾကီး မတိုင္မီ ထြန္းကားခဲ့သည့္ ဗိသုကာဟန္ ျဖစ္သည္။

မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ ဗိသုကာလႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ၁၉ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းတြင္ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ ျပီး ေရပန္းစားမႈ အထြတ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္မွာ ၁၈၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္အၾကား ျဖစ္သည္။

ယင္းကာလအတြင္း လူေန၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီး၏ အေဆာက္ အအံုမ်ား (အထူးသျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ မီးရထားဘူတာ႐ံုမ်ား) ကို မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ ဗိသုကာဟန္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။

မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္သည္ စပိန္ကိုလိုနီဗိသုကာဟန္ ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္အျဖစ္ ထြန္းကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ရီေနးဆင္းႏွင့္ ဘာ႐ုတ္တို႔ကို အေျခခံထားသည္။

မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ စတင္အေျခတည္သည္မွာ ကယ္လီဖိုးနီးယားေတာင္ပိုင္းတြင္ျဖစ္ ျပီး အေရွ႕မွအေနာက္သို႔ ျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့သည့္ ပထမဆံုးဗိသုကာဟန္လည္း ျဖစ္သည္။

မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ဗိသုကာဟန္ျဖင့္ အမ်ားဆံုး ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကသည္မွာ မီးရထားဘူတာ ႐ံုမ်ား၊ အပန္းေျဖဟိုတယ္မ်ားႏွင့္ မီးရထားဘူတာ႐ံုရွိ အေဆာက္အအံုမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္၏ အဓိကသ႐ုပ္သကန္မ်ား
၁။ ေခါင္မိုးျပတင္းထားရွိျခင္း
၂။ ေခါင္းမိုးမွာ အမိုးျပန္႔ျဖစ္ေလ့ရွိၾကကာ အမိုးပတ္လည္ ေဘာင္နံရံငယ္မ်ား ထားရွိျခင္း
၃။ တြဲေလာင္းဆြဲ တံစက္ျမိတ္မ်ား
၄။ ၾကီးမားထင္ရွားသည့္ ဒိုင္းျမားမ်ား
၅။ အနီေရာင္အုပ္ၾကြပ္အမိုး
၆။ အဂၤေတသရြတ္ႏုကိုင္ထားသည့္ နံရံမ်ား
၇။ ေျမညီထပ္တြင္ အမိုးခံုး ျပတင္းႏွင့္တံခါးေပါက္မ်ား
၈။ ျမင္းမိုရ္ပိတ္တြင္ အုတ္ႂကြပ္ကာျခင္း
၉။ စတုရန္းပံု တိုင္ၾကီးမ်ား
၁၀။ လိပ္ခံုးေပါင္းမိုး စၾကၤန္
၁၁။ ေလးညႇင္းပြင့္သဏၭာန္ ျပတင္းေပါက္မ်ား
၁၂။ ေမွ်ာ္စင္မ်ား

မစ္ရွင္သည္ စပန္းနစ္ရီဗိုက္ဗယ္လ္၏ ၀ိေသသလကၡဏာမ်ားႏွင့္ အေျခခံအားျဖင့္ မ်ားစြာ တူညီသည္။

မစ္ရွင္ရီဗိုက္ဗယ္လ္ကို အမ်ဳိးအစားခြဲ ညႊန္ျပရန္ မ်ားစြာ လြယ္ကူ၏။ မစ္ရွင္၏ အဓိက လကၡဏာမွာ ေခါင္မိုးတြင္ အမိုးပတ္လည္ ေဘာင္နံရံငယ္မ်ားထားရွိျခင္းႏွင့္ မစ္ရွင္ဘုရားေက်ာင္းမ်ား တြင္ကဲ့သို႔ ေခါင္းေလာင္းေမွ်ာ္စင္မ်ားအသြင္ ေမွ်ာ္စင္တစ္ခုမွ ႏွစ္ခု ပါ၀င္ေလ့ရွိျခင္း ျဖစ္သည္။

ကယ္လီဖိုးနီးယားသည္ အေမရိက၏ လူေနမႈဟန္ပန္ ကို ၂၀ ရာစု ပထမတစ္၀က္တာကာလအတြင္းမ်ားစြာၾသဇာလႊမ္းခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ဗိသုကာဟန္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကယ္လီဖိုးနီးယား သည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေပၚ မ်ားစြာၾသဇာလႊမ္းခဲ့၏။

မစ္ရွင္ရီဗိုက္ဗယ္လ္ဗိသုကာဟန္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ အေဆာက္အအံုမ်ားစြာကို ဆန္ဒီေယဂိုမွသည္ ဆန္ဖရန္စစၥကို အထိ ကယ္လီဖိုးနီးယား၏ ကမ္း႐ိုးတန္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ မ်ားစြာေတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။

ကယ္လီဖိုးနီးယား၏ ကမ္းေျခရာသီဥတုေၾကာင့္လည္း မစ္ရွင္ရီဗိုက္ဗယ္လ္ဟန္ ထြန္းကားခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနာက္ေတာင္ပိုင္းတစ္ခြင္တြင္ မ်ားစြာ အသံုး ျပဳခဲ့ၾကသည္။

စင္စစ္ကား ရီဗိုက္ဗယ္လ္ဗိသုကာဟန္တို႔သည္ တစ္ခု အေပၚတစ္ခု ကိုးကားမွီျငမ္းမႈမ်ားရွိၾကျပီး အနည္းႏွင့္အမ်ား ပမာဏသာ ကြာျခားၾကသည္။

ကယ္လီဖိုးနီးယားတြင္ အေျခတည္သည့္ မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္သည္ ၾသစေတးလ်ႏွင့္ နယူးဇီလန္တို႔သို႔ပါ ပ်ံ႕ႏွံ႕ ခဲ့သည္။ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံတြင္မူ မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ကို ၎င္းႏွင့္ မ်ားစြာနီးစပ္သည့္ ကိတ္ပ္စတိုင္ႏွင့္ ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳ ၾက၏။

ကိတ္ပ္စတိုင္ဗိသုကာဟန္မွာ ေတာင္အာဖရိက၏ ေဒသတြင္း ဗိသုကာဟန္ျဖစ္ျပီး ႏုန္းအုတ္တို႔ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္မႈ ေပၚအေျခခံသည္။

- မစ္ရွင္ရီဗိုက္ဗယ္လ္ ဗိသုကာဟန္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ ထင္ရွားေသာ အေဆာက္အအံုမ်ား

ကယ္လီဖုိးနီးယားေတာင္ပိုင္းရွိ The Mission Inn Hotel & Spa သည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္လ္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ အေဆာက္အအံုမ်ားအနက္ အထင္ရွားဆံုးျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတစ္၀န္းတြင္ မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ ဗယ္လ္ ဗိသုကာဟန္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ထားသည့္ အေဆာက္အအံု မ်ားစြာရွိသည့္အနက္ အခ်ဳိ႕ကိုထုတ္ႏႈတ္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

၁။ နယူးမကၠဆီကိုျပည္နယ္၊ အယ္လ္ဘူကာ့ခ္ျမိဳ႕ရွိ အယ္လ္ဗာရာဒို ဟိုတယ္။ Alvarado Hotel in Albuquerque ,new Mexico
၁၉၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ျပီးစီးခဲ့ျပီး ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ကာ အယ္လ္ ဗာရာဒို ပို႔ေဆာင္ေရး စင္တာျဖင့္ အစားထိုးခဲ့ျပီး ယင္းအေဆာက္အအံုမွာလည္း မစ္ရွင္ ရီဗိုက္ဗယ္ ဟန္ ျဖစ္သည္။

၂။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္၊ ဆန္ဒီေယဂိုျမိဳ႕ရွိ ယူနီယံ ဘူတာရံု၊ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္ လုပ္ျပီးစီးခဲ့သည္။ Union Station ,San Diego

၃။ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္၊ ေမာင့္ကလဲျမိဳ႕ရွိ ေမာင္ကလဲ ျပည္နယ္ တကၠသိုလ္၏ အေဆာက္အအံုအမ်ားအျပား၊ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။Montclair State University ,New Jersey

၄။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ စတန္းဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္၏ ပင္မအေဆာက္အအံုမ်ား ၊ ၁၈၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ သည္။ Stanford University

၅။ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္၊ ဗန္တူရာျမိဳ႕လယ္ရွိ အဲလစ္ဇဘက္ ဘာ့ဒ္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ ေဆး႐ံု။ Elizabeth Bard Memorial Hospitalç in Downtown Ventura, California

၁၉၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ေသာမတ္စ္ အာရ္-ဘာ့ဒ္ႏွင့္ အစ္ကိုျဖစ္သူ ေဒါက္တာ စီဖာ့စ္ လစ္တဲလ္ ဘာ့ဒ္တို႔သည္ ၎င္းတို႔၏ မိခင္ၾကီးကို သတိရေအာက္ေမ့ေသာအားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ စီဖတ္စ္ ဘာ့ဒ္သည္ ဗန္တူရာခ႐ိုင္တြင္ ပထမဆံုးအေမရိကန္ ဆရာ၀န္ျဖစ္ခဲ့ျပီး ဘာ့ဒ္ေဆးရံုတြင္ ကြယ္လြန္သည့္ ပထမဆံုးလူနာတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။

အိအိေအးေအာင္ မွ iMyanmarHouse.com (အိုင္ျမန္မာေဟာက္စ္ေဒါ႔ကြန္း) အတြက္ အထူးေရးသားေဖာ္ျပသည္။
Credit: iMyanmarHouse.com