ဘိုးဘြာပိုင္ ယာေျမလည္း ေပါင္ရ၊ ေရာင္းရ

အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ပူျပင္းလွတဲ့ အပူရွိန္ကို မမူဘဲ ေခါင္းေပၚ အဝတ္ေလးတစ္ခုသာ တင္ျပီးလမ္းေလွ်ာက္လာပါတယ္။သူရဲ႕မ်က္ႏွာကေတာ့ တစ္ခုခုကို စိုးရိမ္ေနသလို ျဖစ္ေနျပီး ေျခလွမ္းေတြကလည္း သြက္လွပါတယ္။
‘ ဦးေလးတင္ (နာမည္လြဲ) ရယ္ လာသာလာရတာ ဦးေလးတင့္နဲ႕ေတြ႕ပါ့မလားလို႕ပါ ၊ ဦးေလးတင့္တို႕က ဘာမွအေၾကာင္းမျပန္လို႕’ လို႕ ေခါင္းေပၚ တင္ထားတဲ့ အဝတ္ကို ခ် ၊ မ်က္နွာေပၚမွာ စီးက်ေနတဲ့ ေခၽြးေတြကို သုတ္ကာ မငယ္ (နာမည္လႊဲ) က ေျပာပါတယ္။

မငယ္ရဲ႕ မိခင္မွာ ဆံုးပါးသြားတာၾကာခဲ့ျပီး။မငယ္ဟာ ျမိဳင္ျမိဳ႕နယ္မွာရွိတဲ့ ေက်းလက္ေတာရြာေလးတစ္ခုမွာ အိမ္ေထာင္က်ျပီးတဲ့အစ္ကိုေတြ အစ္မေတြနဲ႕ အတူတကြေနထိုင္ပါတယ္။အိမ္ေထာင္မရွိဘဲ လူလြတ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ေပမဲ့ မငယ္ဟာ မိသာစုတစ္ခုလံုးရဲ႕ စားဝတ္ေနေရးကိစၥအဝဝကို ဦးေဆာင္ေနရသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။

အခုလည္း ေနပူပူ ေန႕ခင္းအခ်ိန္ၾကီးမွာ မိသာစုစာဝတ္ေနေရးအတြက္ မေမာႏိုင္မပန္းႏိုင္ မိမိရဲက ဘိုးဘြားပိုင္ယာေျမေလးကို အေပါင္ထားခ်င္တဲ့ကိစၥ ဦးေလးတင္တစ္ေယာက္ ယူႏိုင္မယူႏိုင္ လာေမးေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဘိုးဘြားလက္ထက္ကတည္းက အဆင့္ဆင့္လုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ ယာေျမေတြကို ေပါင္တာ၊ ေရာင္းတာေတြ ဘယ္သူမွ မလုပ္ခ်င္ေပမဲ့ စားဝတ္ေနေရးအရ ေပါင္ၾက ေရာင္းၾကရပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္ကို ဖ်က္ျပီး တျခားစီးပြားေရတစ္ခု ကူးေျပာင္းလုပ္ကိုင္ခ်င္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ စားဝတ္ေနေရးမေျပလည္မႈေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ယာေျမနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေပါင္ၾကေရာင္းၾကတာေတြ ပိုမိုမ်ားလာပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ တစ္သီးစားနဲ႕သာ ေတာင္သူလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေနၾကရတဲ့ မေကြးတိုင္းေဒသၾကီးနဲ႕ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသၾကီးအလယ္ပိုင္းတို႕မွာ ပိုျပီးေတာ့ ေပါင္ၾကျပဳၾကတာေတြ မ်ားပါတယ္။’ မျဖစ္လို႕သာေပါင္ရတာပါ၊ ကိုယ့္ဘိုးဘြားပိုင္ယာေျမ သူမ်ားလက္ထဲထားရမွာ နွေျမာတာေပါ့၊ ဘဏ္ထုတ္လဲ မေလာက္ဘူး၊ သီးႏွံေတြကလဲ ေရာင္းျပီးျပီး၊ အရင္ႏွစ္ကင ေၾကြးဆပ္ရတာနဲ႕ ကိုယ္ေတာင္ မစားလိုက္ရဘူး ‘ လို႕ မငယ္က ေျပာပါတယ္။

မရပ္တည္နိုင္

ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္ကဆိုရင္ စပါးေဈးေတြက်သလို အပူပိုင္းေဒသရဲ႕ အဓိကစိုက္ပ်ိဳးသီးနွံေတြျဖစ္တဲ့ ပဲစင္းငံု ၊ ႏွမ္းစတဲ့ သီးနွံေဈးေတြလည္း အနိမ္းဆံုးေဈးအထိ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။တခ်ိဳ႕မိသာစုေတြမွာ ကို္ယ္တိုင္က ေတာင္သူလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေနေပမဲ့လည္း သားသမီးျဖစ္တဲ့သူေတြကို သူမ်ားစိုက္ခင္းေတြမွာ ေန႕စားအျဖစ္ခိုင္းေနၾကရပါတယ္။ ကိုယ့္ေတာင္သူလုပ္ငန္းတစ္ခုတည္းနဲ႕ မရပ္တည္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဟိုလုပ္ငန္းလုပ္၊ သည္လုပ္ငန္းလုပ္နဲ႕ ေတာင္သူေတြ အစံုလုပ္ေနၾကရတယ္လို႕လည္း ေနျပည္ေတာ္ ေဇယ်သီရိျမိဳ႕နယ္ရွိ ေတာင္သူဦးကိုကိုက ေျပာပါတယ္။

မိုးေလးဝသ၊ သီးနွံေဈးကြက္စတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရက႑အ ေနအထားေတြဟာ ေတာင္သူေတြအတြက္ အာမခံခ်က္နည္းေနပါေသးတယ္။အထူးသျဖင့္ မိုးေရကိုသာ အဓိကထားျပီး စိုက္ပ်ိဳးေနၾကရတဲ့ ေဒသေတြမွာဆိုရင္ မိုးမရြာလို႕၊ မိုးေနာက္က်လို႕၊ မိုးမ်ားလို႕ ျပန္စိုက္ၾကရ၊ ဆံုးရႈံးၾကရတာေတြဟာ လက္ေတြ႕ အေျခအေနေတြျဖစ္ပါတယ္။

• 

ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္းတစ္ခုသာ အားကိုလုပ္ကိုင္ေနၾကရတဲ့ ေတာင္သူဦးၾကီးေတြရဲ႕ အမွန္တကယ္ရပ္တည္ေနပံုကို အစိုးရက နားလည္းကာ လိုအပ္တာေတြကို ထိထိမိမိ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႕၊ ေတာင္သူလယ္သမားေတြရဲ႕ ဘဝေျပာင္းလဲျမင့္မာလာေစဖို႕ ဦးစားေပေဆာင္ရြက္ဖို႕ လိုပါတယ္။

‘ တကယ္အရင္းစစ္က ေဈးကြက္မရွိလို႕ ငါတို႕ေတြ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတာ ၊ ဦးလဲ ကုန္သည္ေတြနဲ႕ ေပါင္းေနတာပဲ ၊ ကုန္သည္တစ္ေယာက္ကသူ႕ဟာသူ ေဈးကြက္သြားရွာလို႕ရွိရင္ ဟိုကကုန္သည္တစ္ေယာက္ကသူ႕ဟာသူ ေဈးကြက္သြားရွာလို႕ရွိရင္ ဟုိကကုန္သည္တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္နဲ႕ပဲ ေတြ႕လို႕ရမယ္၊ အစိုးရအခ်င္းခ်င္းေျပာျပီး ေဈးကြက္ရွာမယ္ဆိုရင္ ဟိုကကုန္သည္ ၁၀၀နဲ႕လဲ ေတြ႕လို႕ရတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ မို႕လို႕ ေဈးကြက္လိုအပ္ခ်က္ကို အစိုးရနဲ႕ ကုန္သည္ေတြနဲက ပူးေပါင္ျပီး မရွာေသးသေရြ႕ကာလပတ္လံုး တို႕ေတာင္သူ ဆင္ရဲမွာပဲ ၊ ဘယ္အစိုးရတက္တက္’ လို႕ ေနျပည္ေတာ္ရွိေတာင္သူဦးကိုကိုက ေျပာပါတယ္။

လက္ရွိေတာင္သူေတြအတြက္ အစိုးရကေန ထုတ္ေခ်းေပးေနတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြကလည္း ေတာင္သူေတြအတြက္ ေလာက္ငမႈမရွိပါ။ သီးနွံေဈးကြက္မေကာင္းတာေၾကာင့္ အေဟာင္းေပးအသစ္ယူနဲ႕သာ လံုးခ်ာလိုက္ေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတာင္သူေတြဆို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြကို လံုးလံုးျပန္မဆပ္ႏိုင္။

အငယ္ဆိုရင္ ဘိုးဘြားအဆက္ဆက္က ထားခဲ့တဲ့ ယာေျမအေျမာက္အျမားနဲ႕ ေတာင္သူလုပ္ငန္းကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွ ေတာင္သူလုပ္ငန္းအတြက္ အရင္းအႏွီးျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမားခေတြ ေဈးၾကီးလာျခင္း ၊ ရာသီဥတုမွန္ကန္မႈမရွိျခင္း စတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြေၾကာင့္ ရရွိလာတဲ့ သီးနွံပမာဏ ၊ သီးနွံေဈးႏႈန္းနဲ႕ ဘယ္လိုမွ မကာမိိေတာ့တာေၾကာင့္ အခုလို ယာေျမေပင္ရတဲ့ အဆင့္အထိျဖစ္လာတာပါ။

မလြယ္ကူပါ

‘ ယာေတြေျမေတြ ေပါင္တာေရာင္းတာေတာ့ အခုေနာက္ပိုင္းမဆန္းေတာ့ဘူး၊ ရႈပ္ေနတာပဲ ။ ကိုယ္ဟာနဲ႕ကိုယ္ မသိေအာင္ တစ္မ်ိဳး ၊ သိေအာင္တစ္မ်ိဳးပါပဲ၊ လုပ္ရတာ မလြယ္ဘူးေတာင္သူေတြလဲ ‘ လို႕ ျမိဳင္ျမိဳ႕နယ္ ေတာရြမွ ဦးႏုက ေျပာပါတယ္။
အရင္ကဆို ေတာင္သူေတြအေနနဲ႕ ယာေျမတစ္ကြက္ေပါင္ဖို႕ ေရာင္းဖို႕ဆိုတာ လြယ္လြယ္ဆံုးျဖတ္လို႕ မရႏိုင္တဲ့ကိစၥပါ။စားဝတ္ေနေရး မေျပလည္မႈတစ္ခုအတြက္နဲ႕ ယာေျမေတြေပါင္ေရာင္းၾကေအာင္အထိ မရွိခဲ့ ။လုပ္ငန္းတစ္ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕လ်ာထားခ်င္ တစ္ခုခုရွိမွသာ လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတဲ့ ကိစၥပါ။

လက္ရွိမွာေတာ့ ေတာင္သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စားဝတ္ေန်ရး က်ပ္တည္းမႈေတြ ပိုမိုၾကီးထြားလာတာေၾကာင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ယာေျမေတြကို ေပါင္၊ ေရာင္းၾကတဲ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္လာတာပါ။ယာေျမေတြ ေပါင္ ၊ ေရာင္းတဲ့အခါမွာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္က ေငြရွင္ေၾကးရွင္းေတြက ယူၾကတာမ်ားတဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြထပ္ခ်မ္းသာျပီး ဆင္းရဲတဲ့သူေတြက ပိုပိုျပီးသာဆင္းရဲလာေနတဲ့ အေျခအေနပါ။ဒါ့အျပင္ အခုနာက္ပို္င္မွာ ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုတည္းနဲ႕ သီးသန္႕ရပ္တည္တာအနည္းငယ္သာရွိလာျပီး စားဝတ္ေနေရးေျပလည္ဖို႕အတြက္ တျခားလုပ္ငန္းတစ္ခုခုနဲ႕ တြဲျပီး လုပ္ကိုင္ေနၾကရတာမ်ားပါတယ္။

ဆည္ေရေသာက္စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္တဲ့ ေဒသေတြမွာေတာ့ ႏွစ္သီးစား၊ သံုးသီးစားစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္တဲ့အတြက္ ယာေျမေတြကို ေပါင္၊ ေရာင္းၾကရတဲ့ အဆင့္ထိေတာ့မဟုတ္ဘဲ ေန႕စား အငွါးလိုက္တာတို႕ ၊ တျခားလုပ္ငန္းနဲ႕ တြဲလုပ္တာတို႕ေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႕သိရပါတယ္။
‘ ဆည္ေရေသာက္ျဖစ္တဲ့ ေနျပည္ေတာ္တုိ႕လိုက် ကုိယ့္မွာ ေတာင္သူလုပ္ငန္းရွိရက္နဲ႕စားဖို႕မလံုေလာက္လို႕ ေန႕စာတို႕ ဘာတို႕ လုပ္ၾကရတာမ်ားပါတယ္ ၊ ဦးထင္တယ္ ေတာင္သူအဓိကလုပ္တဲ့ အပူပိုင္းေဒသေတြလို တစ္သီးစားေတာင္သူေတြက်မလြယ္ဘူးဟ ‘ လို႕ ေနျပည္ေတာ္ရွိ ေတာင္သူဦးကိုကိုက ေျပာပါတယ္။

လက္ရွိမွာ ေတာင္သူဦးၾကီးေတြအေနနဲ႕ ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္ကို ဘိုးဘြားပိုင္ ယာေျမေတြ မစြန္႕လႊတ္ႏိုင္ျခင္း။ ကိုယ္တက္ကၽြမ္းတဲ့ ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္သာ လုပ္ကိုင္ေစလိုျခင္း စတဲ့ အေၾကာင္းအရင္ေတြေၾကာင့္သာ လုပ္ကိုင္ေနၾကရတာပါ ။ေတာင္သူလုပ္ငန္းကအရင္ကလို မိသားစုအတြက္ စားဝတ္ေနေရးဖူလံုမႈ မေပးႏိုင္ေတာ့တဲ့အျပင္ အေၾကြးသံသရာထဲမွာ နစ္ျမဳပ္ေနၾကရတာေၾကာင့္ ေတာင္သူလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ဖို႕ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ပ်က္ေနၾကပါျပီး ။

ေခ်းေငြ

အစုိးရအေနနဲ႕ကေတာ့ သည္နွစ္မွာ ေတာင္သူေတြအတြက္ ယာေခ်းေငြကို က်ပ္ ၂၀၀၀ ကေန က်ပ္ ၅၀,၀၀၀ အထိ တိုးျမွင့္ေပးထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေတာင္သူေတြအတြက္ တျခားျပည္ပက ေခ်းေငြေတြနဲ႕ပါ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕ လယ္ယာဖြံ႕ျဖိဴးေရးဘဏ္ကိုလည္း စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ၾကီးဌာနလက္ေအာက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕ထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္သူေတြအေနနဲ႕ လြတ္လပ္ေရးရျပီးကတည္းက အစိုးရကေန နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႕ ေခ်းေငြေတြ ထုတ္ေခ်းခဲ့ေပမဲ့လည္း ေတာင္သူဦးၾကီးေတြရဲ႕ စီးပြားေရဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ အားရေက်နပ္စရာမရွိဘူးလို႕လည္း စီမံကိန္းနွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ၾကီးဌာန၊ ျပည္ေထာင္စုဝန္ၾကီး ဦးေက်ာ္ဝင္က ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္ပတဲ့ Myanmar Investment Forum မွာ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရကို အေျခခံတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ျဖစ္သလို ျပည္သူေတြရဲ႕ ၇၀ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႕ဟာ ေက်းလက္ေဒသမွာ ေနထိုင္ၾကျပီး အမ်ားစုက ေတာင္သူလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။ေတာင္သူ တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ လယ္ယာေျမပိုင္ဆိုင္မႈဟာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ငါးဧက နဲ႕ ၁၀ဧကအတြင္းမွာသာရွိၾကျပီး ဧက ၅၀ ၊ ၁၀၀ ပိုင္တဲ့ သူဟာ အနည္းငယ္သာ ရွိပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႕ကလည္း ျပည္သူေတြရဲ႕ စာဝတ္ေနေရး ဖူလံႈဖို႕ အဓိကက်တဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ကို ဖံြ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားရပါေတာ့မယ္။ဒါ့အျပင္ ေတာင္သူလုုပ္ငန္းခြင္ စြန္႕ခြာမႈ အေျခအေနေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္မီး ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ေသာက္သံုးေရလံုေလာက္ေအာင္ ရရွိမႈ၊ က်န္းမာေရေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရးရရွိမႈစတဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြလည္း ေတာင္သူတိုင္းအတြက္ လိုအပ္ပါတယ္။

မငယ္တစ္ေယာက္ကေတာ့ ေတာင္သူလုပ္ငန္းခြင္ကို လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ မစြန္႕လႊတ္ႏိုင္ေသးသလို တစ္ေန႕မွာ ျပန္ေရြးႏိုင္ရမယ္ဆိုတဲ့ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ေလးနဲ႕ လက္ထဲက ယာေျမေတြကို မျဖစ္တဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ အေပါင္းသာထားမယ္ ဘယ္ေတာ့မွ မေရာင္းဘူးလို႕လည္း ေျပာပါတယ္။

Credit: The Kumudra