အာေမးနီးယန္းဘုရားေက်ာင္း ၿမိဳ႕ျပအေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္ၿပီ
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ေရွးက်သည့္ အာေမးနီးယန္း လူမ်ဳိးတုိ႔၏ ဘုရားေက်ာင္းအေဆာက္အအုံ ကို သမိုင္း
အေမြအႏွစ္အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ခဲ့ျခင္းသည္ လူဦးေရ အနည္းငယ္သာ က်န္ရွိေတာ့သည့္
အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ မည့္ လမ္းစျဖစ္ေၾကာင္း
ျမန္မာျပည္ဖြား အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ားက ေျပာသည္။
ကုန္သည္လမ္းႏွင့္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ လမ္းေထာင့္ရွိ လူသိနည္းေသာ အဆုိပါ ဘုရား ေက်ာင္းျခံ
စည္း႐ုိး အုတ္တုိင္ေပၚတြင္ 'Arme-nian Church of St. John The Baptist' ဟု ေရးသား
ထားသည္။
ယင္းသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ေရွး အက်ဆုံးႏွင့္ သက္တမ္းအရင့္ဆုံး
ခရစ္ယာန္ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အေဆာက္အအုံမွာ အလယ္ေခတ္ ေဂါ့သစ္ လက္ရာဟန္ကုိ ေဒသရာသီဥတုႏွင့္ ေလ်ာ္ညီ ေအာင္ ေပါင္းစပ္ထားသည့္ ဗိသုကာလက္ရာ
လည္းျဖစ္သည္ဟု ၿမိဳ႕ျပအေမြ အႏွစ္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ
သိရသည္။
အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ၁၈ ရာစုကတည္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ အေျခခ်ေနထုိင္ ခဲ့ၾကၿပီး အဂၤလိပ္
တုိ႔ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္း ကို သိမ္းပိုက္အၿပီး ၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ကို ၿမိဳ႕ကြက္ခ်ကာ
ေခတ္သစ္ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္တည္ေဆာက္ခဲ့ခ်ိန္တြင္ အျခားေသာ ဘာသာေရးအေဆာက္အအုံမ်ား
နည္းတူ အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ ကုန္သည္ လမ္းႏွင့္ စပါ့ခ္လမ္း (ယခု ဗုိလ္ေအာင္
ေက်ာ္လမ္း) ေထာင့္တြင္ ေျမေနရာတစ္ခု အခမဲ့ခ်ထားေပးခဲ့သည္။
ဘုရားေက်ာင္းအေဆာက္အအုံကုိ ၁၈၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္ လုပ္ခဲ့ၿပီး ၁၈၆၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ
တြင္ လႉဒါန္း ခဲ့သည္။ အဆိုပါဘုရားေက်ာင္းသည္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕တြင္ အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ား၏
ဒုတိယ ေျမာက္ ဘာသာေရး အေဆာက္အအုံ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္စစ္တပ္က
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဗုံးၾကဲၿပီးေနာက္ အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိးအမ်ားစုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာသြားၾကၿပီး
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ တပ္မေတာ္ အာဏာသိမ္းစဥ္ကလည္း ထပ္မံထြက္ခြာ သြားၾကသည့္အတြက္ ယခု
အခါ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အာေမးနီးယန္းလူမ်ဳိး အနည္းငယ္သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။
ထုိလူနည္းစုမွာလည္း အျခားဘာသာသုိ႔ ကူးေျပာင္းျခင္း၊ ေသြးေႏွာ ျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္
အာေမးနီးယန္းစစ္စစ္ မ်ားမဟုတ္ၾကေတာ့ေၾကာင္း ဘုရားေက်ာင္း ေဂါပက ဦးရစ္ခ်တ္မုိင္းနပ္စ္က
ေျပာသည္။
"ျမန္မာျပည္မွာ အာေမးနီးယန္းေတြက ဟုိတုန္းကတည္းက ရွိခဲ့တယ္။ ဒီဘုရားေက်ာင္း ကို
ေဆာက္လုပ္သူဆုိရင္ မင္းတုန္းမင္းကိုယ္တုိင္ ၀န္အျဖစ္ခ်ီးျမႇင့္ထားသူပါ။ အရင္ က အာေမးနီး
ယန္းလူမ်ဳိးေတြအတြက္ အဓိက ၀တ္ျပဳရာေနရာတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ အခု ေတာ့ ပုံမွန္လာၿပီး၀တ္
ျပဳတဲ့သူက မိသားစု ႏွစ္စုေလာက္၊ လူဦးေရနဲ႔ဆို ေျခာက္ေယာက္ ခုနစ္ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိေတာ့
တယ္" ဟု ၎က ျမန္မာတုိင္း(မ္)ကုိ ေျပာသည္။
"အမ်ဳိးသမီးဆုိရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳတဲ့အခါ မ်ဳိးႏြယ္နာမည္ ေပ်ာက္သြားတာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ဗမာ
ေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်ၾကတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာ ေျပာင္းၾကတာေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မ်ဳိးႏြယ္၀င္
ေတြ နည္းပါး လာခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္" ဟု ဦးရစ္ခ်တ္ မုိင္းနပ္စ္က ေျပာသည္။ ၎သည္
ဘုရားေက်ာင္းေဂါပကအျဖစ္ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ကတည္းက တာ၀န္ယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္
ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ သက္တမ္း အရင့္ဆုံး အေဆာက္အအုံ
မ်ားထဲမွတစ္ခု ျဖစ္ေသာ အာေမးနီးယန္းဘုရားေက်ာင္းကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပအေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္း
ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြ႔ဲက တတိယေျမာက္ကမၸည္း ေမာ္ကြန္းကုိ ယခုလ ၁ ရက္ေန႔က တပ္ဆင္
ခဲ့သည္။
အာေမးနီးယန္း ဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ႀကီး Karekin II ပါ၀င္ေသာအဖြဲ႕သည္ ၎၏ အေရွ႕အာရွခရီး
စဥ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ပါလာေရာက္ၿပီး ဘုရားေက်ာင္းအား ကမၸည္း ေမာ္ကြန္းတင္ရာတြင္ လာ
ေရာက္ ဂုဏ္ျပဳ ခဲ့သည္။
"အာေမးနီးယန္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကိုယ္တုိင္ လာေရာက္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ေရွ႕မွာ ၀တ္ျပဳဖုိ႔က ကြ်န္
ေတာ္တုိ႔အိပ္မက္ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုလုိ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ႀကီး ကိုယ္တုိင္ လာတယ္ဆုိေတာ့
စိတ္ထဲမွာ တအား၀မ္းသာ တာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ့တစ္သက္မေျပာနဲ႔၊ အေဖ့ တစ္သက္ေတာင္ မလာ
ခဲ့ဖူးဘူး။ ဒါပထမဆုံး ပါ" ဟု ဦးရစ္ခ်တ္မုိင္းနပ္စ္က ေျပာသည္။ ဧည့္သည္အျဖစ္ လာေရာက္ခဲ့
ေသာ အေမ ရိကားမွ မစၥတာ ကြန္းရတ္ဒ္ယန္းက လြန္ခဲ့ သည့္ ေလးႏွစ္က ဘုရားေက်ာင္းသို႔
၎ ေရာက္ဖူးၿပီး ထုိအခ်ိန္က ဘုရားေက်ာင္းမွာ အေျခအေန အလြန္ဆုိးရြားေနေၾကာင္း၊ ယခု
ကဲ့သုိ႔ ျပန္လည္ျပဳျပင္ၿပီး အေမြအႏွစ္ အေဆာက္အအုံအျဖစ္လည္း မွတ္တမ္းတင္ ခံရသည့္
အတြက္ ေက်နပ္မိေၾကာင္း ေျပာ သည္။
"ကြ်န္မတုိ႔ရဲ႕အာေမးနီးယန္းထုံးစံက အျခားခရစ္ယာန္ဘာသာေတြနဲ႔ မတူဘူး။ လက္တင္စကားနဲ႔
လည္းမဟုတ္ဘူး။ အခုထိ အာေမးနီးယန္းစာ၊ အာေမးနီးယန္းစကား က သပ္သပ္ရွိတယ္။ အခုလုိ
အနယ္နယ္အရပ္ ရပ္က ျမန္မာျပည္ဖြား အာေမးနီးယန္းေတြပါ သိလာၾကမယ္ဆုိရင္၊ ဒီဓေလ့ကုိ
ဆက္ထိန္း သိမ္းဖုိ႔ အလားအလာေကာင္းသြားတယ္" ဟု လာေရာက္၀တ္ျပဳေလ့ရွိသူ အာေမးနီး
ယန္းအမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ေျပာသည္။
"ယုံၾကည္ကုိးကြယ္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးရဲ႕ ဘာသာ ေရးဆုိင္ရာ အေဆာက္အအုံေတြကုိ အထိမ္း အမွတ္
ကမၸည္းတပ္ဆင္ဖုိ႔ရွိတဲ့အနက္ အာေမး နီးယန္းဘုရားေက်ာင္းကို ပထမဆုံးတပ္ဆင္ျဖစ္တာပါ။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ သမုိင္း၀င္၊ ၿမိဳ႕လယ္ မွာရွိတဲ့ ဘာသာေပါင္းစုံအေဆာက္အအုံေတြ အတူတကြ
တည္ရွိေနတာမ်ဳိး ကမၻာေပၚက တျခားေနရာေတြမွာ ရွာလို႔မေတြ႕ႏုိင္သ ေလာက္ပါပဲ" ဟု
အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕ တည္ေထာင္သူ ေဒါက္တာသန္႔ျမင့္ဦး က ေျပာသည္။
Credit: Myanmar Times
