ပဲခူးကလပ္အေဆာက္အအုံတြင္ အျပာေရာင္ ကမၸည္းျပားတပ္ဆင္

၁၃၇ ႏွစ္သက္တမ္းရွိ ကိုလိုနီေခတ္လက္ရာ ပဲခူးကလပ္ အေဆာက္အအံုုတြင္ ၿမိဳ႕ျပအေမြအႏွစ္အထိမ္းအမွတ္ အျပာေရာင္ကမၸည္းျပားကုိ ေမလ၃၀ ရက္က တပ္ဆင္ခဲ့သည္။

ပဲခူး ကလပ္ကို ၿဗိတိသွ်စစ္ တပ္တပ္စြဲသည့္ ကန္တိုမင္ ဧရိယာအတြင္း ၁၈၇၁ က စတင္ဖြင့္လွစ္ၿပီး ၁၈၈၂ တြင္ လက္ရွိေနရာ ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္စကား၀ါလမ္းသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။ သက္တမ္း ရင့္ ကိုလိုနီေခတ္လက္ရာျဖစ္ၿပီး ပင္မေဆာင္အပါအ၀င္ မူလေဆာင္မ်ားကို ကၽြန္းသားအျပည့္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားသည္။

‘‘ေခတ္အဆက္ဆက္ ဘယ္လိုျဖတ္သန္းခဲ့ရလဲဆိုတာ ဒီအေဆာက္အအုံမွာ သမိုင္းေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အဂၤလိပ္ကိုလို နီေခတ္ လက္ထက္ကစၿပီး ဒီအေဆာက္အအုံေနရာဟာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေခတ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ကို ေရာက္ၿပီး စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေတာ္တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ထိ ဒီအေဆာက္အအုံႀကီးမွာ သမိုင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီသမိုင္းေတြကို ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြကို ဒီအေဆာက္အအုံႀကီးက ေျပာျပေနမွာ ပါ’’ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းက ေျပာသည္။

ပဲခူးကလပ္သည္ ကိုလိုနီ ေခတ္တြင္ နာမည္အႀကီးဆံုး ကလပ္ျဖစ္ၿပီး ကလပ္အသင္း၀င္အမ်ားစုသည္ အစ္ိုးရအရာရွိမ်ား၊ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္အရာရွိမ်ား၊ လူခ်မ္းသာမ်ားႏွင့္ လူရည္၀င္ဆံ့ သူမ်ားျဖစ္ရာ ထိုအခ်ိန္က အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမူ၀ါဒမ်ားကို ကလပ္အသင္း၀င္မ်ားက လႊမ္းမိုး၍ အစိုးရကို ပဲခူးကလပ္အစိုးရဟု ေနာက္ေျပာင္ေခၚဆိုခဲ့သည္။

ပဲခူးကလပ္သည္ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ကမၻာတစ္၀န္း လူႀကိဳက္မ်ားသည့္ ပဲခူးကလပ္ေကာ့ေတးအစျပဳရာ ေနရာျဖစ္ၿပီး ၁၈၈၉ ၌ အဂၤလိပ္စာေရးဆရာ ႀကီး Ruyard Kipling သည္ ပဲခူးကလပ္တြင္ ၾကားခဲ့ရသည္မ်ားကို အေျခခံကာနာမည္ေက်ာ္‘Mandalay’ ကဗ်ာကို ေရးစပ္ခဲ့သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္စစ္တပ္၏ သီးသန္႔ကလပ္ အျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး မဟာမိတ္တပ္မ်ား ရန္ကုန္ကို ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္အၿပီး၌ ၿဗိတိသွ် ေလတပ္အရာရွိမ်ား အသံုးျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၆၅ တြင္ ကလပ္ကို ပိတ္ခဲ့ၿပီးဆိုရွယ္လစ္ေခတ္၌ ျပည္သူပိုင္ျဖစ္ခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္၏ အရာရွိေဆာင္အျဖစ္ ေခတၱအသံုးျပဳၿပီး တပ္မေတာ္ေငြစာရင္း႐ံုးအ ျဖစ္ ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳခဲ့သည္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းကစ ၍ အေဆာက္အအံုကို ဆက္လက္မသံုးေတာ့ရာ ယိုယြင္းပ်က္စီးလာသည္။ လက္ရွိတြင္ KT Group က ႏွစ္ရွည္ငွားရမ္းထားၿပီး အခမ္းအနားမ်ား၊ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ား လက္ခံက်င္းပရန္ အေဆာက္အအံုကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေနသည္။

‘‘အခု ပဲခူးကလပ္ကို ျပန္လည္အသက္၀င္ ေစတဲ့အခါမွာ ကိုလိုနီေခတ္က အသံုးျပဳခဲ့ပံုနဲ႔ ကလပ္ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းျပန္လွန္ၿပီး ကိုလိုနီစနစ္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ သင္ခန္းစာယူႏိုင္ေစဖို႔ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္’’ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕(YHT) ဥကၠ႒ေဒါက္တာသန္႔ျမင့္ဦးက ဆိုသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ရွိ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုႏွင့္ ေနရာ ၃၀ ၌ YHT က အျပာေရာင္ကမၸည္းျပား တပ္ဆင္ထားၿပီးျဖစ္သည္။

Credit: 7Daydaily