ေငြေၾကးကမာၻ

တစ္ေလာက ကမာၻတစ္လႊားတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ တန္ဖိုးျမင့္တက္ လာသည့္အတြက္ အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ား ၏ ေငြေၾကးမ်ားမွာ အလိုအေလ်ာက္ ေနရင္းထိုင္ရင္း တန္ဖိုးက်ဆင္းသြားခဲ့ ၾကသည္။ တကယ္တြင္ တန္ဖိုးက်ဆင္း သြားခဲ့ၾကသည္။ တကယ္တြင္ ယင္းသို႔ ေသာျဖစ္ရပ္မွာ ထူးထူးျခားျခားကား မဟုတ္။ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိသည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုသာျဖစ္သည္။ သို႔ဆိုေစ၊ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ တန္ဖိုးျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ ျပည္တြင္းေငြေၾကး ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ မျဖစ္ရေလေအာင္ ဗဟိုဘဏ္မ်ားက ၎တို႔၏ လက္ထဲရွိ အရန္ႏိုင္ငံျခားေငြမ်ား (foreign exchange reserves) ကို ထုတ္သံုးကာ ကာကြယ္တတ္ၾကသည္။

အေမရိကန္ေဒၚလာသည္ ကမာၻ သံုးေငြေၾကးျဖစ္ေနသည္။ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို လက္ထဲကိုင္ထားၾကေသာ ႏိုင္ငံတိုင္းသည္ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ (Federal Reserve) ၏ မူ၀ါဒအေျပာင္း အလဲကို မ်က္ျခည္မျပတ္ မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနၾကရသည္။ အေမရိ ကန္မူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲလွ်င္ မိမိတို႔ကလည္း သင့္ေတာ္သလို လိုက္ေျပာင္းႏိုင္ရန္ျဖစ္ ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္မ်ားက အမွန္တကယ္လိုအပ္သည္ထက္ပို၍ အေမရိကန္ေဒၚလာကို အရန္ေငြအျဖစ္ စုေဆာင္းထားၾကရသည္။

ယေန႔ ေငြေၾကးေလာကကို အေမရိကန္ေဒၚလာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးထား သည္။ အေမရိက၏ ဘ႑ာေရးပါ၀ါမွာ အလြန္အမင္းႀကီးမား၏။ ကမာၻ႕ကုန္သြယ္ ေရးနယ္ပယ္တြင္ ေဒၚလာျဖင့္ ကုန္ေရာင္း ကုန္၀ယ္လုပ္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဗဟို ဘဏ္မ်ားက ေဒၚလာကို မရွိမျဖစ္ လက္ထဲ ကိုင္ထားၾကရသည္။ ဂလိုဘယ္ ႏိုင္ငံျခား အရန္ေငြ၏ သံုးပံုႏွစ္ပံုမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ေငြတိုက္ စာခ်ဳပ္မ်ား ၀ယ္ယူထားၾကရသည္။ အဆို ပါ အေမရိကန္အာမခံေငြတိုက္စာခ်ဳပ္ မ်ား (T Bills) မွာ ေငြျဖစ္လြယ္ဆံုးျဖစ္ ၏။ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္း ေငြေပၚေအာင္လုပ္ႏိုင္သည္။ ထုတ္မေရာင္း ဘဲ လက္ထဲကိုင္ထားလွ်င္လည္း အတိုးရ ေနသည္။

အေမရိကန္ေဒၚလာမွာ ကမာၻ သံုးေငြေၾကးျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အေမရိ ကန္ဗဟိုဘဏ္မွလြဲ၍ အျခားေသာ ဗဟိုဘဏ္မ်ားအေနျဖင့္ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္၏ တီးလံုးေတးသြားသံစဥ္အလုိက္ က,ေနၾကရသည္။ သို႔ေသာ္ ျပႆနာမွာ အျခားမဟုတ္။ ကမာၻသံုးျဖစ္ေနသည့္ အေမရိကန္ေဒၚလာမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းသံုးေငြေၾကးလည္း ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါ၏။ သို႔ျဖစ္၍ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္ သည္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးအေျခအေန အရ အတိုးႏႈန္းကို အေလ်ာ့အတင္းလုပ္သည္။ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ ကမာၻ႕စီးပြားေရးထက္ အေမရိကန္စီးပြားေရးကို ဦးစားေပးသည္။ ကမာၻ႕အက်ဳိးထက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအက်ဳိးကို ပိုၾကည့္သည္။

သို႔ဆိုလွ်င္ ကမာၻက ဘာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းသံုးေငြေၾကးကို ကမာၻသံုးေငြေၾကးအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾက ပါသလဲ။ ယင္းသို႔ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိပါ ၏။ စင္စစ္အားျဖင့္ ကမ္ၻာကလည္း ျပည္ တြင္းသံုးေငြေၾကးျဖစ္သည့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို ကမ္ၻာသံုးေငြေၾကးအျဖစ္ အသံုးမျပဳခ်င္ၾကေပ။ တစ္စံုတစ္ရာကို ကမာၻသံုးေငြေၾကးအျဖစ္ အသံုးျပဳခ်င္ေန ၾကသည္။ ကမာၻသံုးေငြေၾကးတစ္ရပ္ထြက္ ေပၚေစရန္လည္း ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကဖူးသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးဆံုးေတာ့ မည့္အခ်ိန္ေလာက္ကျဖစ္ပါ၏။ အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံသည္ စစ္အင္အားအရေရာ၊ စီးပြားေရးအရပါ အႀကီးမားဆံုးႏိုင္ငံတစ္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ အေမရိကန္က ႀကီးမွဴးၿပီး စစ္ၿပီးေခတ္ကုန္သြယ္ ေရးႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရးအခင္းအက်င္း အတြက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံအေတာ္ မ်ားမ်ားပါ၀င္သည့္ အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ဘရစ္တန္၀ုဒ္တြင္က်င္းပခဲ့သည့္အတြက Bretton Woods အစည္းအေ၀းဟု ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္။

ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ ယူႏိုက္ တက္ကိန္းဒင္း (႕ဳ) ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္လာသည့္ ေဘာဂေဗဒပညာ ရွင္ဂၽြန္ ေမနတ္ကိန္းစ္ (John Maymard Keynes) က၊ ကမာၻသံုးေငြေၾကးတစ္ရပ္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ တင္ျပခဲ့သည္။ သူက ကမာၻ႕ဘဏ္တစ္ခု ေဖာ္ေဆာင္ဖန္ဆင္း မည္။ ကုန္သြယ္ေရးပိုေငြ (trade surplus) ျပေသာ ႏိုင္ငံမ်ားက ယင္းကုန္သြယ္ေရး ပိုေငြကို အဆိုပါဘဏ္တြင္ အပ္ႏွံၾကရ မည္။ ပိုေငြျပႏိုင္ငံမ်ားက အပ္ႏွံသည့္ trade deficit ေငြမ်ားကို၊ ကုန္သြယ္ေရးလို ေငြ (trade deficit) ျပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ဘဏ္ က ေငြထုတ္ေခ်းေပးရန္ျဖစ္သည္။ ဤ နည္းျဖင့္ ကမာၻသံုးေငြေၾကးတစ္ရပ္ ဖန္ ဆင္းမည္ဟု ကိန္းစ္က ဆိုသည္။

ကိန္းစ္၏ တင္ျပခ်က္ကို အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံက ပယ္ခ်သည္။ လက္မခံ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုေခတ္ ထိုအခါ က အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏လက္ထဲတြင္ ကုန္ သြယ္ေရးပိုေငြအမ်ားႀကီးရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ထို႔ျပင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ေရႊအေျမာက္အျမားလည္းရွိေနသည္။ အေမရိကန္က အစီအစဥ္သစ္တစ္ခု တင္ျပသည္။ ေဒၚလာ လဲလွယ္ႏႈန္းစ (dollar exchange standard) ျဖစ္၏။ အေမရိက က ေရႊတစ္ေအာင္စကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၅ ေဒၚလာျဖင့္ အေရာင္း အ၀ယ္လုပ္ေပးမည္။ (အေမရိကန္ျပည္သူ မ်ားအေနျဖင့္ ေရႊမသံုးစြဲရ။) အျခားႏိုင္ငံ မ်ားအေနျဖင့္ ၄င္းတို႔၏ ေငြေၾကးမ်ား ကို အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ၾက ရမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက သူ႕ျပည္ တြင္းသံုးစြဲရန္အတြက္ ေငြေၾကးထုတ္ေ၀ လိုပါက ေရႊတံုးမ်ားကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တြင္အပ္ႏွံၿပီး သတ္မွတ္အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ေငြေၾကးထုတ္ေ၀ႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏လက္ထဲ၌ အေမရိကန္ ေဒၚလာ အေျမာက္အျမားရွိေန၍ ေရႊ ျဖင့္လဲလွယ္ခ်င္လွ်င္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက သတ္မွတ္ပံုေသ ေစ်းႏႈန္းျဖင့္ ေရႊလဲလွယ္ ေပးမည္ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ထိုေခတ္ကို ပံုေသေငြလဲႏႈန္းစနစ္ (fixed exchange rates system) ေခတ္ဟု ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္။

ထိုစနစ္ကို ထိန္းေက်ာင္းေပးရန္ အတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ (International Monetary Fund (IMF) ကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ IMF ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြျပေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားကို ေငြထုတ္ေခ်းရန္ျဖစ္၏။ သို႔ ရာတြင္ ေငြေခ်းယူလိုသည့္ႏိုင္ငံ သည္ IMF ခ်မွတ္သည့္ စီးပြားေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ကိုင္ေပးေသာ အစီအစဥ္မ်ားကို လက္ခံရမည္ျဖစ္ပါ၏။ လက္မခံလွ်င္ IMF ေငြထုတ္ေခ်းေပး မည္မဟုတ္ေပ။ ဤသည္မွာ IMF ေငြ ေခ်းယူလိုေသာ ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ သူ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို IMFယာယီ လႊဲအပ္လိုက္ရသလိုျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အျခားနည္းလမ္းမ်ား မရွိေတာ့မွသာ IMF ေငြေခ်းယူၾကသည္။

ထိုေခတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံအေန ျဖင့္လည္း အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႔ ေရႊတံုးမ်ားကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၌အပ္ႏွံ ၿပီး၊ ေရႊေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖင့္ ေငြ ေၾကးမ်ား ထုတ္ေ၀ကာ ျပည္တြင္း၌သံုးစြဲ ခဲ့ပါသည္။ ေရႊေနာက္ခံရွိသျဖင့္ ထိုေခတ္ က ျမန္မာက်ပ္ေငြမွာ ခိုင္မာသည္။ တန္ဖိုး ရွိသည္။ အေႂကြေစ့ ၁ ျပား၊ ၅ ျပား၊ ၁၀ ျပား၊ ၂၅ ျပား၊ ၅၀ ျပားႏွင့္ က်ပ္ေစ့ မွစ၍ တစ္က်ပ္တန္၊ ငါးက်ပ္တန္၊ ၁၀ က်ပ္တန္ စသည္ျဖင့္ ေငြစကၠဴမ်ားကို ကိုင္တြယ္သံုးစြဲ၍ရသည္။ တန္ဖိုးအႀကီး ဆံုး ေငြစကၠဴမွာ က်ပ္ ၁၀၀ တန္ျဖစ္၏။ မိသားစု ငါးေယာက္ရွိေသာအိမ္တြင္ တစ္က်ပ္ျပား ၅၀ ရွိလွ်င္ တစ္ေန႔အတြက္ ဆန္၊ ဆီ၊ ဆား၊ သားငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စံုစီနဖာ အကုန္၀ယ္၍ရသည္။

သို႔ေသာ္ ဤပံုေသေငြလဲႏႈန္း စနစ္သည္ အေမရိကန္သမၼတ Richard Nixon လက္ထက္၊ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့ပါ သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ ေၾကာင့္ ေငြသံုးစြဲမႈ တိုးတက္မ်ားျပားလာ သည့္အျပင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံပိုင္ ေရႊတံုး မ်ားလည္း ျပည္ပသုိ႔အထြက္မ်ားလာေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ယခင္က အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံက ကတိျပဳထားသည့္ ေရႊႏွင့္ ေဒၚလာ ခ်ိတ္ဆက္မႈကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကပင္ ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့သည္။ ပံုေသေငြ လဲႏႈန္းစနစ္လည္း ၿပိဳလဲသြားခဲ့သည္။ ဤျဖစ္ရပ္ကို ဘလုစ္တန္၀ုဒ္စနစ္ၿပိဳလဲ မႈအျဖစ္ ဘ႑ာေရးေလာကသားမ်ားက ႐ႈျမင္ၾကသည္။

ပံုေသေငြလဲႏႈန္းစနစ္ၿပဳိလဲသြား ၿပီးေနာက္ ႏႈန္းရွင္ေမ်ာစနစ္ (flexible or floating exchange rates system) သုိ႔ ကူးေျပာင္းလာသည္။ ဤစနစ္တြင္ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲႏႈန္းကို ေစ်းကြက္၏၀ယ္ လိုအားႏွင့္ ေရာင္းလိုအားတို႔က သတ္မွတ္ ေပးသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ျပည္ တြင္းေငြေၾကးထုတ္ေ၀ရန္အတြက္ ေရႊကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအျဖစ္ ထားစရာ မလိုေတာ့။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က အပ္ႏွံထားခဲ့သည့္ ေရႊတံုးမ်ားကို ျပန္ ထုတ္ယူလိုက ယူႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ေရာင္းခ်လိုကလည္း ေပါက္ေစ်းျဖင့္ ေရာင္းခ်ႏိုင္သည္။ (ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရႊတံုးမ်ားကို ျပန္ မသယ္ေတာ့ဘဲ ေရာင္းခ်ပစ္ခဲ့ပါ၏)

ဤႏႈန္းရွင္ေမ်ာစနစ္က အစိုးရ မ်ားကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေငြေၾကးထုတ္ ေ၀ရန္ ခြင့္ျပဳေပးလိုက္သည္။ အစိုးရမ်ား စိတ္ႀကိဳက္ေငြစက္ၠဴမ်ား ထုတ္ေ၀ႏိုင္သည္။ ေငြစကၠဴပံုႏွိပ္စက္တစ္လံုးသာလိုပါ၏။ မွတ္မိၾကလိမ့္မည္ ထင္ပါသည္။ စစ္ကာလ အတြင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဂ်ပန္မ်ား ၀င္ ေရာက္လာသည့္အခါ သူတို႔ႏွင့္အတူ ေငြစကၠဴ႐ိုက္ႏွိပ္စက္ပါလာသည္။ ျမန္မာ ျပည္အတြက္ သီးသန္႔ေငြစကၠဴမ်ား ႐ိုက္ ႏွိပ္ၿပီး အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္မ်ား ထြက္ေျပးသြားသည့္အခါ ဂ်ပန္ေငြစကၠဴ မွာ စကၠဴအျဖစ္သာ က်န္ရစ္ခဲ့ေတာ့သည္။

ေငြလဲႏႈန္းကို ႏႈန္းရွင္ေမ်ာလိုက္ ရသျဖင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ တန္ဖိုးက် ဆင္းသြားျခင္းမရွိ။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးစနစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ မွာပို၍ပင္ အေရးပါအရာေရာက္လာ သည္။ ႏိုင္ငံတိုင္းက အေမရိကန္ေဒၚလာ ကို လိုခ်င္ၾကသည္။ အရန္ေငြအျဖစ္ ဗဟိုဘဏ္မ်ားက အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္ခုတည္းကိုသာ တျမတ္တႏိုးထားရွိ လာၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာမွာ ဘ႑ာေရးဇာတ္ခံုေပၚ၌ ကမာၻသံုးေငြေၾကးအျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္ တည္ႏိုင္ခဲ့သည္။

သို႔ျဖစ္လင့္ကစား အေမရိကန္ ေဒၚလာတစ္ခုတည္းက ကမာၻသံုးေငြ ေၾကးျဖစ္ေနသည္ကို ကမ္ၻာ့ႏိုင္ငံအေတာ္ မ်ားမ်ားက ဘ၀င္မက်ျဖစ္ေနခဲ့ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက သေဘာ မက်ၾကေပ။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဥေရာပႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕ က ဥေရာပသမဂၢဖြဲ႕စည္းၿပီးေနာက္ ေနာက္ ပိုင္းတြင္ ယူ႐ိုဇုန္တစ္ခုကိုပါ ထူေထာင္ ခဲ့ၾကသည္။ ဥေရာပသမဂၢ၀င္ႏိုင္ငံတိုင္း ပါ၀င္ျခင္းကား မရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ယူ႐ုိဇုန္ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ယခင္ ၎တို႔၏ ျပည္တြင္းသံုးေငြေၾကးမ်ားကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ ၾကၿပီး ဘံုေငြေၾကးအေနႏွင့္ ယူ႐ိုေငြေၾကး ကို အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကသည္။ ယူ႐ိုေငြေၾကး မွာ အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္လာ ႏိုင္သည္။ ဗဟိုဘဏ္မ်ားကလည္း အရန္ ႏိုင္ငံျခားေငြအျဖစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ အျပင္ ယူ႐ိုေငြေၾကးကိုပါ ကိုင္ေဆာင္လာ ခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ကမာၻသံုးေငြေၾကး တစ္ခု ထပ္မံတိုးတက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

တကယ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ အလြန္ အမင္းတိုးတက္ခဲ့သည့္ ၁၉၈၀ ႏွစ္မ်ား က ဂ်ပန္ယန္းေငြ (yen) ကိုလည္း ကမာၻသံုးေငြအဆင့္သို႔ တက္လွမ္းရန္ ႏိုင္ငံ အခ်ဳိ႕က တိုက္တြန္းခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္က ျငင္းဆန္ခဲ့ပါ၏။ အလားတူပင္ ဂ်ာမန္ စီးပြားေရးေကာင္းမြန္ေနစဥ္က ဂ်ာမန္ ေငြေၾကး ဒိြဳက္ခ်္မတ (Deutschmark) ကိုလည္း ကမာၻသံုးေငြေၾကးအျဖစ္ ဆြဲတင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကေသးသည္။ ဂ်ာမန္ ကလည္း ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ ကမာၻသံုးေငြေၾကးျဖစ္ေနသည့္ ယူ႐ို(euro) သည္ ဂ်ာမန္မတ္ေငြအေပၚ ၌ အေျခခံထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကမာၻ႕ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ခိုင္မာ သည့္ ေငြေၾကးမ်ားကို ကမာၻသံုးေငြအျဖစ္ သံုးခ်င္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ကပင္ ကိန္းစ္၏အေတြးအေခၚအေပၚ အေျချပဳလ်က္ ဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံႀကီး ၁၀ ႏိုင္ငံက SDRs (Special Drawing Rights) ဟုေခၚသည့္ အထူးေငြထုတ္ယူ ခြင့္တစ္ခုကို ဖန္ဆင္းရန္ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကသည္။ ဤသည္မွာ ေငြေၾကးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အစိုးရမ်ားအၾကား ေခ်းယူ အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ေငြေၾကးအျဖစ္သာ ရွိေသးသည္။ လူအမ်ားဆံုးျဖစ္မလာခဲ့။ သုိ႔ေသာ္ SDRs ကို တန္ဖိုးသတ္မွတ္ရာ တြင္ အခိုင္အမာ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည့္ ေငြေၾကးမ်ားကို အေလးေပးကာ (weighted) တြက္ခ်က္သည္။ ယခုအခါ ယင္းသို႔ တြက္ခ်က္ရာ၌ တ႐ုတ္၏ ယြမ္ေငြေၾကး (yuan) ကိုပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္သည္။

တ႐ုတ္တို႔က ၎တို႔၏ယြမ္ ေငြေၾကးကို အေမရိကန္ေဒၚလာကဲ့သုိ႔ ကမာၻသံုးေငြျဖစ္လာေစရန္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ မိတ္ေဆြရန္သူ မခြဲ ျခားဘဲ ဘယ္ႏိုင္ငံႏွင့္မဆို ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားမႈလုပ္သည္။ ယခင္က ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားက ကိုလိုနီမ်ား ထူေထာင္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ကာေသြးစုပ္ခဲ့ၾကသလို သို႔မဟုတ္ စစ္ၿပီးေခတ္၌ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဘ႑ာ ေရးျဖင့္ ကမာၻကို စိုးမိုးထားသလို၊ တ႐ုတ္ တို႔ကလည္း ကမာၻ႕ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား တည္ေဆာက္ ေပးမည္ဆိုကာ ေငြထုတ္ေခ်းေပးၿပီး နယ္ ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္လ်က္ရွိသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ တ႐ုတ္က ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးသည့္ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား အတြက္ ေခ်းယူေငြကို အတိုးေရာ အရင္း ပါ ျပန္မဆပ္ႏိုင္သျဖင့္ တ႐ုတ္လက္ထဲ ထိုးအပ္ေနၾကသည္။

တ႐ုတ္၏ ကုန္ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း ႏွင့္ တိုးတက္ျမင့္မားလာေသာ ကုန္သြယ္ မႈပမာဏတို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ေငြေၾကးယြမ္ သည္ အနာဂတ္တြင္ ကမာၻသံုးေငြေၾကး ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ အေမရိကန္ေဒၚလာ လည္း က်ဆင္းသြားႏိုင္သည္။ ကမာၻတြင္ အၿမဲတမ္းတည္တံ့ေနသည့္ ေငြေၾကးဟူ၍ ေငြေၾကးသမိုင္းေၾကာင္းတြင္ မရွိ။ ကာလ တစ္ခုအထိသာ ေငြေၾကးတစ္ရပ္မွာ သက္ တမ္းရွည္ႏိုင္ပါ၏။ သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္၏ ေနာက္ခံပန္းခ်ီကားခ်ပ္မွာ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနသည္။ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ ကိုက်င့္သံုးသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ တ႐ုတ္ ဗဟိုဘဏ္မွာ လြတ္လပ္မႈမရွိ။ ပါတီက ႀကိဳးကိုင္ထားသည္။ ယြမ္ေငြေၾကးကို ကမာၻသံုး ေငြေၾကးအျဖစ္အသံုးျပဳလွ်င္ ကမာၻ႕ျပည္သူမ်ား၏ယံုၾကည္ကိုးစားမႈ ရ ႏိုင္ပါ့မလား။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားက စိတ္ခ်လက္ခ် လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ပါ့မလား။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၿပိဳလဲေတာ့မလိုျဖစ္သြားခဲ့ သည္။ ယခု ၂၀၁၈ တြင္ ၁၀ ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသည္ လဲက်ရာမွ ျပန္ထႏိုင္ခဲ့သည္။ ဘ႑ာေရးၿပိဳလဲေတာ့မလို ျဖစ္စဥ္က အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္က ဘဏ္တိုးႏႈန္း မ်ားကို သုညနီးနီးေလ်ာ့ခ်ပစ္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေငြစကၠဴသစ္မ်ား ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ ကာ ႐ိုက္ႏွိပ္ၿပီး အက္ဆက္မ်ား၀ယ္ယူ ခဲ့သည္။ ထိုသည့္ အစီအစဥ္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ဘ႑ာေရးေလာကသည္ ျပန္ လည္ထူထူေထာင္ေထာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယခု ဂ်ီဒီပီမွာ သံုးရာခိုင္ႏႈန္းသုိ႔ ျပန္တက္ လာသည္။ လုပ္သားမ်ား အလုပ္အကိုင္ မ်ား ရရွိလာၾကသည္။ ေငြေဖာင္းပြႏႈန္း မွာ ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ပင္ မေရာက္တတ္ ေသး။ ၿခံဳငံုသံုးသပ္လွ်င္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးေကာင္းမြန္လာသည္။ သို႔ျဖစ္ ၍ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္က ဘဏ္တိုးႏႈန္းကို တစ္စတစ္စ ျမႇင့္တင္လ်က္ရွိ သည္။ ယင္းသို႔ ျမႇင့္တင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကမာၻသို႔ ေစာေစာပိုင္းကပင္ ေၾကညာ ထားခဲ့သည္။

သို႔ပါလ်က္ အေမရိကန္ဗဟို ဘဏ္က အတိုးႏႈန္းကို ပြိဳင့္ ၂၅ေလာက္စီ ျမႇင့္တင္လိုက္သည့္အခါ အေမရိကန္ ေဒၚလာေစ်းတက္လာၿပီး ကမာၻတစ္လႊား ေငြေၾကးမ်ား ေယာက္ယက္ခတ္သြားသည္။ အေရးထဲ အေမရိကန္သမၼတႀကီး Donald Trump ကလည္း ကမာၻ႕ကုန္သြယ္ေရး စစ္ပြဲတစ္ရပ္ကို စတင္လိုက္သည္။ ကမာၻ႕ကုန္သြယ္ေရး ကေမာက္ကမျဖစ္သြားခဲ့ ၏။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကမာၻ႕ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ လိုေငြျပေနျခင္းကို ျပန္လည္တည့္မတ္ရန္ ကုစားေနျခင္းျဖစ္ ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာႏိုင္ငံမ်ားကို သြင္းကုန္ခြန္မ်ား တိုးျမႇင့္လိုက္သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အဖြဲ႕အစည္းအလိုက္ ကုန္သြယ္ေရးမ်ားကို ဖ်က္သိမ္း ၿပီး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံခ်င္းစီအလိုက္ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းေသာ လြတ္လပ္သည့္ ကုန္သြယ္ ေရးစနစ္သို႔ ဦးတည္ပံုေဖာ္လ်က္ရွိသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္ကပင္ က်င့္သံုးလာခဲ့သည့္စနစ္ကို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္လိုက္ျခင္းျဖစ္ ပါ၏။ ကမာၻ႕ကုန္သြယ္ေရး ဘာျဖစ္ လာမလဲ။ အေမရိကန္ေဒၚလာက ဘာျဖစ္ လာမလဲ။ေစာင့္ၾကည့္ရန္ရွိပါ၏။ Ref : (i) Emerging markets:         The Econo mist, Aug,18.2018         (ii) Hubris by Meghnad Desai

မင္းေရႊေမာင္ ( iMyanmarHouse.com အိုင္ျမန္မာေဟာက္စ္ေဒါ႔ကြန္း) မွ အထူးေရးသားေဖာ္ျပသည္။ Credit: iMyanmarHouse.com