(1)ေရ၀င္ဆန္႔တြက္နည္း
(2)သစ္တြက္နညး္
(3)ေျမတြက္နည္း
(4)ဘိလပ္ေျမတြက္နည္း
(5)ျမန္မာ ရတု ေရတြက္ပံု
(6)အၾကိမ္ေရ ေရတြက္ပံု
စကားတိုမ်ား
(1)ေရ၀င္ဆန္႔တြက္နည္း
အုတ္ေရကန္ဝင္ဆန္႔မႈ တြက္ခ်က္နည္းက ပိုလြယ္ပါတယ္။
အလ်ား×အနံ×အျမင့္=ကုဗေပ ရတယ္
အဲဒီကုဗေပနဲ႔ ၁ ကုဗေပမွာ ေရ ၆.၂၅ ဂါလံ နဲ႔ ေျမွာက္ ရတာဝင္ဆန္႔တဲ႔ ေရဂါလံေပါ့
(2)သစ္တြက္နည္း
ျမန္မာလက္သမားတို႕၏သစ္တြက္နည္းေဝမ်ွပါသည္။
သစ္တစ္တန္=၄၀၀လကၼ သတ္မွတ္ပါသည္။
ဥပမာ ၂"X၁"( အရွည္၁၈ ေပ)=၂"ဟုသတ္မွတ္သည္။
၄၀၀ ÷၂= ၂၀၀ ထို႕ေၾကာင့္
၂"၁"(အရွည္၁၈ေပ) ၂၀၀ ေခ်ာင္းသည္ တစ္တန္ျဖစ္သည္။
၂"၁"(အရွည္၁၈ေပ) ၂၀၀ ေခ်ာင္းသည္ တစ္တန္ျဖစ္သည္။
၃"၁"=၃"(အားလံုးေပရွည္ ၁၈ေပမွတ္ယူရပါမည္)
၄"၁"=၄"(၁၀၀ေခ်ာင္း)
၅"၁"=၅"(၄၀၀စား၅ (၈၀ေခ်ာင္း)
၆"၁"=၆"(၆၆.၆ ေခ်ာင္း)
၃"၀.၅"=၁.၅"(၂၆.၆၆ ေခ်ာင္း)
၄"၀.၅"=၂"(၂၀၀ ေခ်ာင္း)
၄"x၄"=၁၆ လကၼ(၂၅ ေခ်ာင္း)
၅"x၅"=၂၅လကၼ(၁၆ ေခ်ာင္း)
ဥပမာ။တန္ဘိုး တစ္တန္=၄၀၀၀၀၀က်ပ္
၄၀၀၀၀၀%၄၀၀= ၁၀၀၀ က်ပ္(၁"တန္ဘိူးျဖစ္သည္)္
၂"x၁၀၀၀=၂၀၀၀၀က်ပ္(၂"၁" ၁၈ေပတစ္ေခ်ာင္း၏တန္ဘိုးျဖစသည္။္
အျမန္ဆုံးေသာသစ္တြက္နည္း
ဥပမာ
သစ္တစ္တန္ ၆၅၀၀၀၀ ေစ်းျဖင့္
၄''x၂ '' (ေလးႏွစ္) ၁၈ ေပ တစ္ေခ်ာင္း
တန္ဖိုးကို တြက္ျကည့္မယ္
ေစ်းနုွံး ကိုတည္ ဒသမ သုညသုည ႏွစ္ငါး
ျဖင့္ေျမွာက္ (၆၅၀၀၀၀ × •၀၀၂၅ )
ရလဒ္ကို သစ္ ေခ်ာင္း ၏ ဒု × ဗ်က္ (၄''×၂'') ရလဒ္ျဖင့္ ျပန္ ေျမွာက္လိုက္ပါ
ဒါဆို ၄" × ၂" (ေလးႏွစ္) ၁၈ေပ တစ္
ေခ်ာင္း၏ တန္ဖိုး ရပါျပီ....
၆၅၀၀၀၀× •၀၀၂၅ = ၁၆၂၅
၄× ၂ = × ၈
၁၃၀၀၀ ေလးႏွစ္ တစ္ေခ်ာင္းတန္ဖိုး ၁၃၀၀၀ ျဖစ္ပါသည္...
မည္သည့္ ဒု ဗ်က္ မည္သည့္ ေစ်းႏႈန္း မဆို တြက္ျကည့္ႏိုင္ပါ သည္။
(3) ေျမတြက္နည္းေျမဧက ဖြဲ႔တြက္နည္း
တစ္ဧက = ၄၃၅၆၀ စတုရန္းေပ
ေလးနားညီ စတုရန္း= လ်ား ၂၀၈.၇၁ ေပ x နံ ၂၀၈.၇၁ ေပ။
ႏွစ္နားညီ စတုဂံ = လ်ားxနံ ÷ 43560ႏွစ္နားျပိဳင္ ၾတာဗီဇီယံ = ျပိဳင္နား ႏွစ္ခုေပါင္း ÷၂ x နံ ÷ 43560
တိဂံ = .၅xအေျခxအျမင့္ ÷ 43560
ၾတိဂံ = ½ အေျခxအျမင့္ ÷ 43560
ေထာင့္မွန္ ၾတိဂံ - အေျခxအျမင့္ = ရလာဒ္ ÷ ၂ ÷ 43560
စက္ဝိုင္း - အခ်င္းဝက္x အခ်င္းဝက္x 3.1416 ÷ 43560
စက္ဝိုင္း - အခ်င္းxအခ်င္းx .၇၈၅၄ ÷ 43560
ပံုေသ ေျမွာက္ကိန္း .၇၈၅၄.၇၈၅၄ သည္ ပိုင္ကိန္း ၃.၁၄၁၆ ကို (အနားေလးဖက္) ၄ ႏွင့္စားျပီး စတုရန္းကြက္ ေဖါ ္သည္။
အနားငါးမ်က္ႏွာ ၆မ်က္ႏွာႏွင့္
အနားမ်ားစြာ = စတုဂံ စတုရန္း ၾတိဂံစသည္ အကြက္စိပ္ ျပီးတြက္ ရလာဒ္အားလံုးကိုေပါင္း၍ ၄၃၅၆၀ ျဖင့္စား။
ျခံေျမကြက္အက်ယ္အဝန္းအရ စိုက္ပင္ တြက္နည္း( ေဒါက္တာခ်စ္ စိုက္ပ်ိဳးေရး စာအုပ္မွ…. )
(၁) လ်ား x နံ ရွိ စိုက္ပင္ အေရအတြက္ကို ေျမွာက္။
(၂) ျခံကြက္၏ လ်ား x နံ ေျမွာက္ကိန္း ÷ ပင္ျခား ကြာေဝးေျမွာက္ကိန္းေျမကြက္ လ်ား ၃၀၀ x နံ၂၀၀ = ၆၀၀၀၀ စတုရန္းေပ
သစ္ပင္ ၁၂ ေပျခား စိုက္လွ်င္ ၁၂ x ၁၂ = ၁၄၄၆၀၀၀၀ ÷ ၁၄၄ = ၄၁၆ ပင္
ဖိုခေနာက္ဆိုင္စိုက္လွ်င္ ၁၅% အပိုထြက္မည္ ၄၁၆ x .၁၅ = ၆၂၄၁၆ + ၆၂= ၄၇၈ ပင္
( ၃) ဧကျပည့္ ( ၁ ဧက ) တြက္လွ်င္စိုက္ပင္အကြာအေဝး ႏွစ္ခုေျမွာက္ကိန္း ႏွင့္ ၄၃၅၆၀ ကိုစား။
စိုက္ပင္ကြာေဝး ၁၉ x ၁၉ = ၃၆၁၄၃၅၆၀ ÷ ၃၆၁ = ၁၂၀ဖိုခေနာက္ဆိုင္စိုက္လွ်င္ ၁၂၀ x .၁၅ = ၁၈ ပင္ပိုထြက္၁၂၀ + ၁၈ = ၁၃၈ ပင္
(4) ဘိလပ္ေျမတြက္နည္း
ဘိလပ္ေျမ အုတ္သဲေက်ာက္ ဘယ္ေလာက္ကုန္မလဲ ေမးတတ္လို ့ အႀကမ္းတြက္လို ့ရေအာင္ပါ။ ၿမန္မာျပည္ ေဆာက္လုပ္ေရးမွာ က်င္းနဲ ့ ေျပာႀကပါတယ္။ ကုဗက်င္းနဲ စကဲြယားက်င္း ဆိုျပီးရွိပါတယ္။ ကုဗက်င္းက အလ်ား အနံ အျမင့္ ၃ ခု ေျမွာက္တာပါ။
၃ ခုေျမွာက္လို႔ ၁၀၀ ရရင္ ၁ က်င္းပါ။ ၅၀ ဆို က်င္းဝက္ ၂၅ ဆို က်င္းတစ္မတ္ စသျဖင့္ပါ။ ကုဗက်င္းကို ၉ လက္မနဲ ့အထက္ အုတ္စီျခင္းတို႔ ကြန္ကရစ္ေလာင္းျခင္း တို ့ ေျမႀကီး တူးျခင္းတို ့မွာ အမ်ားဆံုးသံုးပါတယ္။ ရွိသမွ် အလ်ားအနံအျမင့္ေတြ လိုက္ေျမွာက္ ေပါင္းလိုက္ရင္ ကုဗက်င္းထြက္လာပါျပီ။ ေျမႀကီး ၁ က်င္းဆို ၁၀ ေပပတ္လည္ ၁ ေပ အနက္ ရွိရပါမယ္။
1:3:6 အခ်ဳိး ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၁၃ အိတ္ခန္ ့ သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္ ၁ က်င္း
1:2:4 အခ်ဳိး ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၁၈ အိတ္ေက်ာ္ခန္ ့ သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္ ၁ က်င္း
1: 1-1/2 အခ်ဳိး ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၂၅ အိတ္ခန္ ့ သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္၁ က်င္းအုတ္ဖိနပ္ေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ ၉ လက္မအထက္ အုတ္စီျခင္း ကုဗတစ္က်င္းဆို ၁၃၅၀ လံုးဘိလပ္ေျမကေတာ့ သံုးတဲ့အခ်ဳိးမွာ မူတည္ပါတယ္။
အမ်ားသံုးတဲ့ 1:4 အခ်ဳိးဆို ဘိလပ္ေျမ ၆ အိတ္နီးပါး။
သဲ ၂၈ က်င္းတစ္မတ္ သာသာေလာက္။
စကဲြယားက်င္း အလ်ားနဲ ့ အနံ ပဲေျမွာက္ျပီး ၁၀၀ ဆို ၁ က်င္း။
၄လက္မခဲြ အုတ္စီျခင္း ေဆးသုတ္ျခင္းတို ့ အမိူးမိုးျခင္းတို႔ ေႀကြျပားကပ္ျခင္းတို ့မွာ သံုးပါတယ္။
နံရံေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ ၄.၅ လက္မ အုတ္စီျခင္း မွာ
အုတ္ ၅၅၀ လံုး1:4 အခ်ဳိး ဘိလပ္ေျမ 2.7 အိတ္ သဲ 11 က်င္းသံေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းဟာ size မွန္ပါက ေပ ၄၀၁၂ မီတာရွိရပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ၃၉ ေပ ၆ လက္မ ေလာက္ဆို မွန္တယ္ ေျပာရပါမယ္။
ဘာမားျဖစ္ကေတာ့ အတိအက်ေျပာလို ့ မရပါဘူး။
တစ္တန္မွာရွိရမယ့္ အေခ်ာင္းေရက
10 မီလီ ၃မူး ( ၃/၈) မွာ ေပ၄၀ အရွည္ ၁၃၅ ေခ်ာင္း
၁၂ မီလီ ၅မူး ( 1/2) မွာ ၈၈ ေခ်ာင္း
၁၆ မီလီ ၆မူး ( 5/8) မွာ ၅၃ ေခ်ာင္း
၂၀ မီလီ ၃မတ္ (3/4) မွာ ၃၃ ေခ်ာင္း
၂၅ မီလီ က်ပ္လံုးမွာ (1) မွာ ၂၁ ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။
ဘိလပ္ေျမ ၁ အိတ္ဟာ ၅၀ ကီလိုေလးျပီး အိတ္၂၀ ဟာ ၁ တန္ပါ။
သံေခ်ာင္းေတြဆက္ဖို ့လိုရင္ တိုင္ေတြမွာ အနည္းဆံုး အဆ ၄၀ ထပ္မိေနေစ ရပါမယ္။
ထုပ္ေတြ ယက္မေတြမွာေတာ့ အဆ ၆၂ ေလာက္ထိသံုးတတ္ပါတယ္။
ခိုခ်င္ရင္ေတာ့ ၅၀ဆေလာက္ ဆိုရေလာက္ပါတယ္။
အခုေနာက္ပိုင္း မီတာနဲ ့သံုးလာပါတယ္။
ဆက္သြယ္ခ်က္က၁မီတာ 1M မွာ ၃ ေပ ၃ လက္မ ၃ မူးရွိပါတယ္။
လက္သမားနဲ ့ ယွဥ္ေျပာလို ့ရတဲ့အေခၚပါ။
1 M မီတာ= 3.281 ေပ
1 လက္မ= 25.4 mm မီလီမီတာ1 ( 1m X 1m) မီတာ စကဲြယား= 10.78 ေပစကဲြယား
ကြန္ကရစ္ 1 (1mX 1mX 1m) မီတာက်ဳ = 35.32 ကုဗေပ Cute ေရကန္တစ္ခု ေရဂါလံ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ တြက္ခ်င္ရင္ ၁ ကုဗေပမွာ ၆.၂၄ ဂါလံ ရွိပါတယ္။
အလ်ားအနံ အျမင့္ တစ္ေပစီ ရွိတဲ့ ပံုးတစ္လံုးဟာ ေရ ၆.၂၄ ဂါလံဆန္႔ပါတယ္။
ဒါေႀကာင့္ ၆ေပအလ်ား ၄ ေပအနံ ၃ ေပ အျမင့္ရွိတဲ့ေရကန္ဟာ6 X 4 X 3 X 6.24=449.28ေရ ၄၅၀ ဂါလံဆန္႔ ပါတယ္။
ေရတစ္ဂါလံ ၁၀ ေပါင္ေလးလို႔ ၄၅၀၀ ေပါင္ေလးပါတယ္။
၂၂၄၀ ေပါင္ ၁ တန္ေလးလို ့ ၂ တန္ေလာက္ အေလးခ်ိန္ရွိပါမယ္။
ေရကန္ကို အေပၚမွာ ထားရင္ dead load ဝန္ေသ ၂ တန္ကို ခံနိုင္ေအာင္ သံေခ်ာင္း ေကာ္လံတိုင္ ဆိုဒ္ ကို သံုးရပါမယ္။
တြက္တတ္လားေမးရင္ေတာ ့မသိပါဘူး။
1 ဂါလံမွာ ၄.၅၄၆ လီတာရွိပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း စတီးေရတိုင္ကီေတြက
လီတာနဲ ့ ၿပထားတတ္လို ့ ျပန္တြက္ႀကည့္လို ့ရပါလိမ့္မယ္။
သစ္တစ္တန္ဟာ၁လက္မပတ္လည္ မွာ( 1 X 1) မွာ ၇၂၀၀ ေပ အရွည္ရွိရပါမယ္။
၂X၁ နွစ္တစ္ တစ္တန္ဟာ ( 7200÷2= 3600 ေပအရွည္)3 X 2 တစ္တန္ ( 7200÷6=1200 ေပအရွည္)စသျဖင့္ တြက္ယူႀကည့္ပါ။
(5) ျမန္မာ ရတု ေရတြက္ပံု
ေရွးၿမန္မာတို ့၏ရတု ၊ အၾကိမ္ေရ တြက္ပုံ
၁ ႏွစ္ေျမာက္ = စကၠဴရတု
၂ ႏွစ္ေျမာက္ = ဂြမ္းရတု
၃ ႏွစ္ေျမာက္ = သားေရရတု
၄ ႏွစ္ေျမာက္ = ပိုးရတု
၅ ႏွစ္ေျမာက္ = သစ္သားရတု
၆ ႏွစ္ေျမာက္ = သႀကားရတု
၇ ႏွစ္ေျမာက္ = သကၠလပ္ရတု
၈ ႏွစ္ေျမာက္ = ေႀကးရတု
၉ ႏွစ္ေျမာက္ = ဥႆ ဖရားရတု
၁၀ ႏွစ္ေျမာက္ = သံျဖဴရတု
၁၁ ႏွစ္ေျမာက္ = သံမဏိရတု
၁၂ ႏွစ္ေျမာက္ = ခ်ည္ရတု
၁၃ ႏွစ္ေျမာက္ = ဇာပန္းရတု
၁၄ ႏွစ္ေျမာက္ = ဆင္စြယ္ရတု
၁၅ ႏွစ္ေျမာက္ = သလင္းရတု
၂၀ ႏွစ္ေျမာက္ = ေႀကြရတု
၂၅ ႏွစ္ေျမာက္ = ေငြရတု
၃၀ ႏွစ္ေျမာက္ = ပုလဲရတု
၃၅ ႏွစ္ေျမာက္ = ေက်ာက္စိမ္းရတု
၄၀ ႏွစ္ေျမာက္ = ပတၱျမားရတု
၄၅ ႏွစ္ေျမာက္ = နီလာရတု
၅၀ ႏွစ္ေျမာက္ = ေရႊရတု
၅၅ ႏွစ္ေျမာက္ = ျမရတု
၆၀ ႏွစ္ေျမာက္ = စိန္ရတု
၇၅ ႏွစ္ေျမာက္ = ဒုတိယစိန္ရတု
၉၀ ႏွစ္ေျမာက္ = န၀ရတ္ရတု
(6) အၾကိမ္ေရ ေရတြက္ပံု
၁=ပထမ
၂=ဒုတိယ
၃=တတိယ
၄=စတုတၳ
၅=ပဥၥမ
၆=ဆ႒မ
၇=သတၱမ
၈=အ႒မ
၉=န၀မ
၁၀=ဒႆ မ
၁၁=ဧကာဒႆ မ
၁၂=ဒြါဒႆ မ
၁၃ =ေတရႆ
၁၄ =စတုဒႆ
၁၅=ပဥၥာဒႆ
၁၆=ေသဠာႆ၁
၁၇=သတၱဒႆ
၁၈=အ႒ာရႆ
၁၉=ဧကုန၀ီႆ
၂၀=၀ီႆ
၂၁=ဧကာ၀ီႆ
၂၂=စမၼ၀ီႆ
၂၃=ႀကိ၀ီႆ
၂၄=စတု၀ီႆ
၂၅=ပဥၥာ၀ီႆ
၂၆=ဆ၀ီႆ
၂၇=သတၱာ၀ီႆ
၂၈=အ႒ာ၀ီႆ
၂၉=ဧကုနတိ ံႆ
၃၀=တိ ံႆ
Credit : Kyaw Soe Lin
