မိုးေရာ ေလေရာသည္း ထန္ေနတာေၾကာင့္ အသံေတြ ေၾကာက္စရာေကာင္းသလို သစ္ပင္ေတြ ယိမ္းထိုးေန တယ္။
ရန္ကုန္မိုးကို ဂ႐ုမစိုက္အားဘဲ အသက္ ၃၀ အ႐ြယ္လူငယ္ႏွစ္ဦးဟာ အိမ္ ေရွ႕သဲပုံက သဲေတြကိုအိတ္ထဲထည့္ သယ္ ၾကတယ္။ တံစက္ၿမိတ္အတြင္းကေန သဲအိတ္ကို စီထပ္ၾကတယ္။
အိမ္အတြင္းမွာ အသက္ ၆၀ အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက ခုံေပၚမွာေျခေထာက္တင္ၿပီး ထိုင္ကာ 'ျမန္ျမန္လုပ္ၾက အေအး မိမယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
သူတို႔အိမ္က လမ္းမထက္ တစ္ေပ ေက်ာ္နိမ့္ေနတယ္။ အိမ္ေရွ႕ကေရႏုတ္ ေျမာင္းကလည္း ေရေကာင္းေကာင္းမစီး ေတာ့ဘဲ ေရေတြလွ်ံကာ အနိမ့္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ အိမ္ထဲကိုပဲ လိမ့္ဝင္ေနပါတယ္။
အဲသည္အိမ္က ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕ နယ္ထဲက ရတနာလမ္းေဘးမွာရွိပါတယ္။ အဲသည္လမ္းက ကြန္ကရစ္လမ္းခင္းေနပါ တယ္။မူလက အိမ္ေတြနဲ႔ တစ္ေျပးညီရွိ တဲ့လမ္းကို လမ္းအျမင့္ထပ္ပိုးၿပီးခင္းခဲ့ တာေၾကာင့္ အိမ္နဲ႔ လမ္းဟာ အနိမ့္အျမင့္ ေတာ္ေတာ္ကြာဟသြားပါတယ္။
အသက္ ငါးႏွစ္အ႐ြယ္ကေလးငယ္က ေရထဲမွာ ေမွာက္ခုံေမွာက္ၿပီး လက္ႏွစ္ ဖက္နဲ႔ ေရေတြကို ယက္လိုက္ေျခေထာက္ ႏွစ္ ေခ်ာင္း ကို အေပၚ ေျမႇာက္လိုက္ ေအာက္ျပန္ခ်လိုက္လုပ္တယ္။ ထြက္လာတဲ့ ေရသံ တဗြမ္းဗြမ္းကို သေဘာက်ၿပီး တခစ္ခစ္ရယ္တယ္။
သူ႔ရဲ႕အေမက “သမီး ေရေတြက ညစ္ပတ္တယ္၊ လာထမကစားနဲ႔၊ ေရခ်ိဳးေတာ့” လို႔ ေခၚတယ္။ သူကေတာ့ ေျခသလုံးတစ္ ဝက္ခန႔္ရွိတဲ့ေရထဲမွာ လမ္းေလွ်ာက္တယ္။ ထိုင္ၿပီး ေရကိုလက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ တျဗန္းျဗန္း အသံထြက္ေအာင္ ႐ိုက္ကာ ကစားေနဆဲ ပဲ။
+++ အိမ္ထဲေရဝင္ +++
သူတို႔အိမ္ေရွ႕က ကြန္ကရစ္လမ္း ေတြခင္းၿပီးေနာက္ပိုင္း လမ္းဟာ သူတို႔ အိမ္ထက္တစ္ထြာခန႔္ ျမင့္တက္ၿပီးေနာက္ မိုးရာသီေရာက္တိုင္း အိမ္ထဲေရဝင္ေတာ့ တာပါပဲ။ ေတာင္ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္၊ ရပ္ကြက္ လမ္းနံေဘးက အိမ္တစ္အိမ္ရဲ႕ မိုး႐ြာ တိုင္းေရဝင္တာကို ႀကဳံေနရတာပါ။
အခုလို လမ္းေတြ ျမင့္တက္ၿပီး အိမ္ ေတြကနိမ့္က်ကာ ေရေတြဝင္ေနတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္လာမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကို ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာေတြ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။
'ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့အခ်က္ ေတြကို မစဥ္းစားဘဲ လမ္းေတြကို ျမႇင့္ၿပီးခင္းလိုက္တဲ့အခါ လူေနအိမ္ေတြက လမ္း ေပၚကက်လာတဲ့မိုးေရကို ကိုယ့္ျပႆနာ ကိုယ္ရွင္းၾကဆိုၿပီး တြန္းပို႔လိုက္တာပါပဲ၊ လမ္းေဘးဝဲယာရွိအိမ္ေတြ ဘယ္ေလာက တာဝန္ႀကီးသြားသလဲ၊ သူတို႔ အိမ္ေတြ မပ်က္စီးဖို႔ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ကာကြယ္ၾက ရသလဲဆိုတာသိဖို႔ အေရးႀကီးတယ္”လို႔ လန္ဒန္မွာေနတဲ့ BuildingDesign Consultant Engineer ဦးဝင္းေမာင္ကေျပာပါတယ္။
+++ ရန္ကုန္နဲ႔လမ္း +++
ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္းမွာ မိုးကာလကို ေရာက္တာနဲ႔ ႏွစ္စဥ္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ ျပႆနာႀကဳံေနရပါတယ္။ အစိုးရအဆက္ ဆက္ကလည္း သည္လိုႏွစ္စဥ္ေပၚေနတဲ့ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစား ၾကေပမဲ့ ယေန႔အခ်ိန္အထိေတာ့ မိုးရိပ္ သန္းလာတိုင္း ရန္ကုန္ကေတာ့ ေရႀကီးေရ လွ်ံျဖစ္ေနဆဲပါ။
'ေတာင္ဥကၠလာရပ္ကြက္လမ္းေတြ ကြန္ကရစ္လမ္းခင္းေပးတာ လမ္းကျမင့္ ေနေတာ့ အိမ္ေတြထဲ မိုး႐ြာရင္ ေရေတြ တင္က်န္ရစ္တယ္” လို႔ ေတာင္ဥကၠလာပ ၿမိဳ႕နယ္ (၇)ရပ္ကြက္မွာ ေနထိုင္တဲ့ မဟန္ ၾကည္ကေျပာပါတယ္။
ယခင္က ေရႀကီးေရလွ်ံၿပီး လမ္းေတြ ေပၚ ေရေက်ာ္တာေၾကာင့္ ကားလမ္းပိတ္၊ သြားလာေရးခက္ခဲကာ ဒုကၡေတာ္ေတာ္ ေရာက္ၾကရပါတယ္။ လက္ရွိအစိုးရလက္ ထက္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ေရႀကီးေရလွ်ံ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ JICA နဲ႔တြဲ ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနသလို ကမာၻ႔ဘဏ္က လည္း ေဒၚလာ ၁၂၅ သန္း ကူညီပါတယ္။
တခ်ိဳ႕လမ္းေတြေပၚမွာ ေရမတင္ ေတာ့ေပမဲ့ အိမ္ေတြ နိမ့္က်ေနတာေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေျမညီထပ္ေတြမွာ ဒူးေလာက္အထိ ေရေတြ ဝင္ေနပါတယ္။
'မိုး႐ြာရင္ လမ္းေပၚမွာ ေရတင္၊ ေျမာင္းေတြထဲက ေရလွ်ံနဲ႔ဆိုေတာ့ အိမ္ထဲေရဝင္မွာ စိုးရိမ္ရတာ၊ အိမ္ထဲကား သြင္းဖို႔လဲအဆင္ေျပေအာင္ အိမ္ေရွ႕က ေရေျမာင္းေတြမွာ ကြန္ကရစ္ အေသျမႇင့္ ခင္းထားရတယ္၊ အရင္က အိမ္ကျမင့္ လမ္းကနိမ့္ အခုက လမ္းက ျမင့္ အိမ္ကနိမ့္ ျဖစ္ကုန္တယ္”လို႔ ေတာင္ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္က ကိုေအာင္ဝင္းက ေျပာပါတယ္။
ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ထဲက ပါရမီ လမ္း၊ သစၥာလမ္း၊ ေမတၱာလမ္း၊ ရတနာ လမ္း၊ မဂၤလာလမ္း၊ သံသုမာလမ္းနဲ႔ စမ္း ေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ထဲက ဗဟိုလမ္းစတဲ့ လမ္း ေတြမွာ ကြန္ကရစ္ထပ္ပိုးခင္းတာေၾကာင့္ လမ္းျမင့္ၿပီး အိမ္ေတြနိမ့္က်န္ခဲ့ကာ လမ္း ေပၚေရမရွိေတာ့ဘဲ အိမ္ေတြထဲကို ေရေတြ ဝင္ကုန္ပါတယ္။
ဦးဝင္းေမာင္က “လမ္းေတြ ခါတိုင္း ထက္ပိုၿပီး ေကာင္းလာေအာင္ ခင္းေပးေန တာေတာ့ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ လမ္း ေဘးဝဲယာမွာရွိေနတဲ့ အိမ္ေတြရဲ႕ေျမညီ ထပ္မ်ားရဲ႕အနိမ့္အျမင့္ေတြအတြက္ လမ္း ကို ဒီဇိုင္းခ်ၿပီးခင္းတဲ့အခါမွာ စဥ္းစားေပးဖို႔ လိုတယ္၊ သုံးေပေလာက္အျမင့္ရွိတဲ့ လမ္းကို အေပၚကေန ခင္းလိုက္ေတာ့ လမ္းေဘးဝဲယာက အိမ္ေတြ အကုန္လုံး နိမ့္က်ကုန္တယ္˘လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
သူက “လမ္းကို ခိုင္မာေတာင့္တင္း ေအာင္ခင္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ ရွိေနတဲ့လမ္း ရဲ႕ေျမႀကီးကို လွန္ထိုးဖယ္ပစ္ၿပီးေတာ့မွ လမ္းေဘးဝဲယာက အိမ္ေတြရဲ႕ေျမညီ ထပ္နဲ႔ ခ်ိန္ၿပီး ခင္းသင့္တယ္”လို႔ ဆိုပါ တယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ခင္းၿပီးသားလမ္းေတြ ေပၚမွာထပ္ျမႇင့္စီမံကိန္းက ထပ္ျမင့္လိုက္ တဲ့အျမင့္က သုံးေပနီးပါးရွိတယ္လို႔
သိရပါ တယ္။
+++ ရန္ကုန္နဲ႔ ေရေျမာင္း +++
၂၀၁၄ ခုႏွစ္သန္းေခါင္စာရင္းအရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လူဦးေရ ခုနစ္သန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ကြန္ဒို/တိုက္ခန္းေပါင္း တစ္ သန္းေက်ာ္၊ တိုက္ခန္းတြဲေပါင္း ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။
ရန္ကင္းၿမိဳ႕နယ္က ကိုထြန္းထြန္းက “ကန္ထ႐ိုက္တိုက္ေတြ ေဆာက္ေတာ့ ေျမာင္းေတြ ပ်က္တယ္၊ ကိုယ့္အိမ္ေရွ႕ ေျမာင္းကိုကန္ထ႐ိုက္က ျပန္ျပင္တယ္၊ ေရ ဆင္းရွိမရွိဘယ္သူမွမစစ္ေတာ့ဘူး၊ ေနာက္စည္ပင္ကလဲေျမာင္းေတြ လိုက္ခ်ဲ႕ တာရွိတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ေရေျမာင္းေတြနဲ႔ ေနာက္ ေဖးလမ္းၾကားေတြဟာ တိုက္ခန္းေတြက စြန႔္ပစ္တဲ့ အမႈိက္ေတြစုပုံေနၿပီး ေရစီးဆင္း ဖို႔ အတြက္ ပိတ္ဆို႔ေနပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီက ရွင္းလင္းမႈေတြ လုပ္ေပမဲ့လည္း စည္းကမ္း မဲ့ အမႈိက္စြန႔္ပစ္မႈေတြေၾကာင့္ ေရေျမာင္း ေတြက ပိတ္ဆို႔ ၿမဲျဖစ္တယ္။
'အခုေရႀကီးတာက ျမင့္တဲ့ေနရာေတြ မွာပါႀကီးေနတယ္၊ ေျမာင္းေတြ ပိတ္ေန တာေၾကာင့္”လို႔ တာေမြၿမိဳ႕နယ္က ကိုေမာင္ စိုးက ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ မိလႅာစုေဆာင္းေရးစနစ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ ယိုယြင္းမႈေတြရွိေနၿပီ။ ႏွစ္စဥ္မိုး႐ြာတိုင္း အခ်ိဳ႕ေနရာေတြက ေရႀကီးမႈေတြ ျဖစ္ေနပါ တယ္။
လမ္းမေတာ္ၿမိဳ႕နယ္က ေဆာက္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုဆန္း ေအာင္က'ရန္ကုန္ရဲ႕ ေရဆိုးစြန႔္ပစ္မႈစနစ္ ေတြက ေတာ္ေတာ္ပ်က္စီးေနၿပီ၊ ေျမ ေအာက္မွာရွိတဲ့ အေပါက္ေတြလဲ ပိတ္ ကုန္ၿပီ၊ တကယ္လို႔ ေရစီးဆင္းမႈကို သာ ေသခ်ာမလုပ္ႏိုင္ရင္ မိုးမ်ားလို႔ ေအာက္ က ျပန္တက္လာမယ့္ေရေတြက သန႔္ ရွင္းမႈမရွိတဲ့အတြက္ စိုးရိမ္စရာပဲ˘လို႔ ဆိုပါ တယ္။
+++ စိုးရိမ္စရာ +++
'မိုး႐ြာလို႔ roadsidedrain က မေလာက္ရင္ သို႔မဟုတ္ ေရမစီးႏိုင္ရင္ အိမ္ေတြေတာ့ ေရေလွာင္ကန္ျဖစ္ၿပီပဲ၊ ဒီပုံစံဒီႏႈန္းထားအတိုင္းသာ လမ္းခင္း ခင္းသြားရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးဟာ အိမ္ေတြ ေျမေအာက္ေရာက္ကုန္လို႔ ေျမေအာက္ၿမိဳ႕ ေတာ္ႀကီး အမွန္ဧကန္ျဖစ္လာမွာအမွန္ပဲ” လို႔ ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာ ကိုေနေမာင္က ေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေဆာက္အအုံေတြ တည္ေဆာက္ထားမႈဟာ ေျမရွိအကုန္ ေဆာက္ထားတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ႐ြာခ် လိုက္တဲ့ မိုးေရေတြက Infrastructure Drainage System မရွိတာေၾကာင့္ နီး စပ္ရာေခ်ာင္းေတြ ေျမာင္းေတြထဲကို စီးဆင္းသြားဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။
ကြန္ဒိုအေဆာက္အအုံ အိမ္ရာဝင္း တစ္ခုအတြင္းမွ မိုးေရပမာဏနဲ႔ မီးဖိုခန္း၊ ေရခ်ိဳးခန္းတို႔က ထြက္လာတဲ့ Waste Water ပမာဏဟာ ခန႔္မွန္းေျခ လီတာ ေပါင္း ငါးသိန္းပတ္ဝန္းက်င္ ရွိပါတယ္။
'အခုလက္ရွိမွာကို ကြန္ကရစ္လမ္း ထပ္မပိုးခင္မွာကို စနစ္မက်တဲ့ drainage system ေၾကာင့္ ဆိုး႐ြားတဲ့ေရလႊမ္းမိုး တာ၊ ေရေတြအိမ္ထဲဝင္တာ၊ drainage နဲ႔ ပူးတြဲၿပီး septic tank ေတြ၊ ေရေတြဝင္လို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈေတြ အႀကီးအ က်ယ္ျဖစ္ေနတာ မိုးတြင္းမွာ အထင္အ ရွားျမင္ေနရတယ္၊ အထိနာဆုံးက တိုက္ခန္းေနလူထု၊ ေအာက္ထပ္ေတြဟာ ဒီ ျပႆနာကို အလူးအလဲခံေနရပါတယ္၊ ယာဥ္ေၾကာေတြ ပိုပိတ္လာတယ္၊ လမ္း သြားလမ္းလာေျခက်င္သြားသူေတြ ပိုအ ခက္အခဲျဖစ္လာမယ္၊ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့ well designed drainage system ကို အခ်ိန္မီ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ေနာက္သုံး ႏွစ္မွာ ပိုဆိုးလာမယ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္ မႈနဲ႔ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြကို ပိုၿပီးရင္ ဆိုင္ရႏိုင္တယ္”လို႔ ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာ ဦးေစာမိုးက ေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ ရန္ကုန္ျမစ္၊ လႈိင္ျမစ္ နဲ႔ပဲခူးျမစ္တို႔ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေနတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရေျမာင္းေတြတူးတဲ့အ ခါမွာ ေရစီးဆင္းမယ့္လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ သူ စီးဆင္းသြားမယ့္ ေနရာရဲ႕ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ကိုလည္း ထည့္တြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
လမ္းနဲ႔ ေရေျမာင္းကိုတြဲၿပီး စနစ္တက် မလုပ္ေသးသေ႐ြ႕ကေတာ့ ျပည္သူ႔ဘတ္ ဂ်က္ေတြဟာ သဲထဲေရသြ န္ျဖစ္ေနတယ္ လို႔ အင္ဂ်င္နီယာေတြက ဆိုပါတယ္။
Credit: The Kumudra
