စက္ဝိုင္းျမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္ကို ဘယ္လိုတည္ေဆာက္မလဲ

အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ မူလ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဟာ ေလးေထာင့္ကြက္က်ၿပီး စနစ္တက်ရွိခဲ့ပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့လက ရန္ကုန္တိုင္းေဒသၾကီးဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးျဖိဳးမင္းသိန္းကေတာ့ရန္ကုန္ဟာ စက္ဝိုင္းပံုစံၾကီးတစ္ခုျဖစ္လာျပီလို ့ Baramp ရန္ကုန္ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အမွန္ေတာ့ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္ေတြ ရန္ကုန္မတည္မီက ပင္ ျမန္မာ့သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမန္မာေတြ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ေကတုမတီ၊ ဟံသာဝတီနဲ႔ သထံု ၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြဟာ ေလးေထာင့္ ပံုစံေတြျဖစ္ၿပီး စနစ္က်ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာေတြ ၿမိဳ႕ တည္ရာမွာ အခ်ိဳးသံုးခ်ိဳးရွိၿပီး ေကြ႕ေကြ႕ေကာက္ေကာက္ တည္ေဆာက္ျခင္း (ေမာ္လိုင္းခ်ိဳး)၊ ေစာင္းေစာင္းယြန္းယြန္း တည္ေဆာက္ျခင္း (ေမာ္ယြန္းခ်ိဳး)နဲ႔ ေထာင့္မွန္က်က် တည္ေဆာက္ ျခင္း (ခိုနန္းခ်ိဳး)လို႔ သမိုင္းမွတ္တမ္းအခ်ိဳ ့မွာ ေဖာ္ျပထားတာပါ ၊ အဂၤလိပ္ေတြ ရန္ကုန္ကို တိုးခ်ဲ႕တည္ေတာ့ ဦးေထာင္ဘိုကုန္း၊ သိမ္ျဖဴကုန္း၊ ဦးဝိစာရလမ္းေၾကာင္းမွ သစ္ ေတာ၊ ကန္ေတာ္ႀကီးေရကန္၊ ေရႊဂံုတုိင္မွ ကုန္းေတြေနရာေတြရွိခဲ့လို ့ေရွ ့ကျမိဳ ့ေတြလို စိတ္တိုင္းက်တည္ေဆာက္ခြင့္မရွိခဲ့ဘူးလို ့ျမိဳ ့ျပပညာရွင္ေတြကဆိုပါတယ္။

ကိုလိုနီေခတ္ရန္ကုန္ ေလးေထာင့္ကြက္ဟာ အဂၤလိပ္နဲ႔ ဥေရာပတိုက္သားေတြ၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားေတြ၊ တ႐ုတ္ကုန္သည္ ေတြ အေျခခ်ရာ (သို႔မဟုတ္) နယ္ခ်ဲ႕ဗဟိုခ်က္မအျဖစ္သာ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။

လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္မွာ ဖဆပလကြက္သစ္၊ မင္းမႏိုင္ ကြက္သစ္ဆုိတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ ကြက္ေလးေတြမွာ အငွားအိမ္ရာ စခန္းေတြ တည္ေဆာက္မႈနဲ႔ (Right to Housing)ဆုိတာကို အစိုးရကစတင္ခဲ့တာပါ။ ေလးထပ္တုိက္အိမ္ရာ ေတြ အမ်ားဆံုးပါဝင္တဲ့ စခန္းႀကီး ကေတာ့ ‘ရန္ကင္းအိမ္ရာ’ပဲျဖစ္ ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အိမ္ရာ စခန္းဆုိတာ ၿမိဳ႕အေသးစားေလး တစ္ခုပါပဲ။ အဲဒီတုန္းက ျပည္သူ႔ အိုးအိမ္အဖြဲ႕ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္က ‘အိမ္ေဆာက္ေရရွာ၊ ေျမယာ႐ႈ ခင္း တုိ႔ဖန္ဆင္း’လို႔ ဆုိပါတယ္။ စီမံကိန္းမွာ အိမ္ရာသာမက ေရ၊ မီး စတဲ့အေျခခံအေဆာက္အအံု ေတြ၊ ေျမယာ႐ႈခင္း၊ ပန္းၿခံ၊ ကေလးကစားကြင္း စတဲ့လူမႈအ ေဆာက္အအံုေတြပါ တစ္ပါ တည္း ပါဝင္ရမွာျဖစ္တဲ့လို ့ ျမိဳ ့ျပပညာရွင္ဦးျမင့္မိုရ္ေဆြက ေျပာပါတယ္။

ၿမိဳ႕သစ္တည္ရာ မွာလည္း (၁) အိမ္ရာ (Shelter)၊ (၂) ေျမယာ (Land Tenure)၊(၃) အေျခခံအေဆာက္အအံု (Infrastructure)နဲ႔ (၄) လူမႈဝန္ ေဆာင္မႈ (Social Services)ဆုိ တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးရပ္ တစ္ပါ တည္းပါဝင္တဲ့ စီမံကိန္းနဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္မွ ကိုက္ညီတယ္လို ့ ဦးျမင့္မိုရ္ေဆြကဆိုပါတယ္။

ရန္ကုန္ က္ုိ လြတ္လပ္ေရးရျပီးျမန္မာ့ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္းပညာရွင္ႀကီး ဦးစံထြန္းေအာင္က စတင္ဦးေဆာင္ ၿပီး စီမံကိန္းကို ေထာင့္စံုေအာင္ ေရးဆြဲခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေျခခံအေဆာက္အအံုဆုိတဲ့ေနရာမွာ လမ္း၊ ေရ ေျမာင္းစနစ္၊ ပလက္ေဖာင္း၊ ေရ ႁပြန္တံတား၊ ေရတံခါး၊ လွ်ပ္စစ္ မီး၊ ေသာက္သံုးေရ၊ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရး စတာေတြပါဝင္ရသလို စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဈး၊ က်န္းမာေရး ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ံု၊ ပန္းၿခံ၊ ကစားကြင္း၊ ႐ံုး၊ မီးသတ္ စတာေတြပါ တစ္ပါတည္း ပါဝင္ဖို ့စီမံခဲ့တာပါ။

ေျမနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အငွားေနပိုင္ ခြင့္ (Land Tenure Right) ေပးအပ္သလုိ မီးတားကြက္၊ ခ်န္လွပ္ကြက္၊ အရန္ေျမကြက္စာေတြ လည္း ထည့္သြင္းေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ။

“ဒီေနရာမွာ ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံနဲ႔ ခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံမွာ ၿမိဳ႕တည္နည္း မတူညီပါဘူး။ ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံမွာ ၿမိဳ႕တည္ရင္ ဆင္းရဲၿပီး အိမ္ရာမဲ့ တဲ့ ျပည္သူေတြ မ်ားျပားတဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ ေနေရးကို ဦးစား ေပးၾကရပါတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏုိင္ငံမွာ ၿမိဳ႕တည္ရင္ လူခ်မ္းသာ ေတြနဲ႔ လူလတ္တန္းစားေတြရဲ႕ ေနေရးကို ဦးစားေပးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံမွာ ၿမိဳ႕တည္ရင္ ေရရွည္ေဆာင္ရြက္ေပးရမယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ (Process) တစ္ခုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံမွာ ၿမိဳ႕တည္ရင္ အၿပီးသတ္ထုတ္ကုန္ (Product) တစ္ခုလို တည္ေဆာက္ေလ့ရွိတယ္ " ျမိဳ ့ျပစီမံကိန္းပညာရွင္ ဦးျမင့္မိုရ္ေဆြကဆိုပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ အဝိုင္းႀကီးျဖစ္လာတယ္ဆုိတာ ကို UNDP စီမံကိန္းအရ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။ ယခင္ ရန္ကုန္ဟာေတာင္မွေျမာက္ ရွည္ေမ်ာေမ်ာ ႀကီးထြားေနတာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္ ၿမိဳ႕သစ္မ်ားတည္တဲ့အခါ အေရွ႕ဘက္မွာ ငမိုးရိပ္ေခ်ာင္းကိုကူးၿပီး ဒဂံုၿမိဳ႕သစ္စီမံကိန္း၊ အေနာက္ ေျမာက္မွာ လိႈင္ျမစ္ကိုကူးၿပီး လိႈင္သာယာနဲ႔ ေရႊျပည္သာၿမိဳ႕သစ္စီမံကိန္းေတြ ေရးဆြဲေဆာင္ရြက္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေနးရွင္းျမန္မာ ( iMyanmarHouse.com အိုင္ျမန္မာေဟာက္စ္ေဒါ႔ကြန္း) မွ အထူးေရးသားေဖာ္ျပသည္။ Credit: iMyanmarHouse.com