ဗဟုသုတ | Posted by ရွှေစင်ဝင်း
### Zawgyi Version ###
ကၽြန္ေတာ္၏ ေနအိမ္သို႕ဖုန္းဆက္ျပီးေနာက္ေရာက္လာသည့္ ကၽြန္ေတာ့္ဇနီးသည္၏ တူမစံုတြဲအား ေျမညီထပ္ ကားပါကင္မွပင္ ေစာင့္ေနျပီး ေရာက္လာၾကသည္နွင့္ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ရွိပါရမီ စိန္ေဂဟာ ေရွာ့ပင္းေမာမွ ေလးထပ္တြင္ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ဒင္းဆန္းနွင့္ စားဖြယ္စံုဆိုင္သို႕ ေခၚသြားခဲ့ပါသည္။
ဆိုင္မွာက်ယ္၀န္း၍ စားပြဲခံု (၁၀) ဝိုင္းခန္႕ကို တည္ခင္းထားသျဖင့္ အတြင္းပိုင္ရွိေထာင့္က်က် စားပြဲကိုပင္ ေရြးခ်ယ္ျပီးမွာၾကားကာ စားေသာက္ရင္း စကားေျပာျဖစ္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္က “ ကဲ ရန္လင္းေရ ၊ တိုင္ပင္ခ်င္တယ္ဆုိလို႕ ဘာကိစၥမ်ားလဲ ၊ သိပါရေစကြာ ” ဟု စကားလမ္းေၾကာင္း ဖြင့္ေပးလိုက္မွ ကိုရန္လင္းေအာင္က “ ဒီလိုပါ အန္ကယ္ ကၽြန္ေတာ္လည္း သေဘၤာျပန္တက္ေတာ့မွာဆိုေတာ့ မတက္ေသးခင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ လင္မယားပိုင္ဆိုင္တဲ့ အငွါးတကၠစီကားကို ေဈးေကာင္းရလို႕ ေရာင္းလိုက္ပါတယ္။ေရာင္းျပီးမွ ကားေဈးေတြတက္ေနျပီ စိတ္ပ်က္တဲ့အတြက္ ကားျပန္မဝယ္ေတာ့ဘဲ ရန္ကုန္တိုင္းထဲက ဒဂံုျမိဳ႕သစ္ဖက္ေတြမွာ ျခံဝန္းနွင့္အိမ္ေလး ဝယ္ထားမလားလို႕ပါ။ အန္ကယ့္တူမကလည္း သေဘာက်တယ္ေလ။ သူမက အိမ္ဝယ္ျပီးေတာ့ အိမ္ငွါးတင္ထားမလိုတဲ့ လစဥ္ဝင္ေငြလည္းရျပီး ၊ ေမာ္ေတာ္ကားလို ျပင္ဆင္စရိတ္မကုန္ေတာ့ဘဲ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ ဒါနဲ႕ပဲ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းေတြထဲက အိမ္ဝယ္ထားတဲ့သူေတြကို ေမးၾကည့္ေတာ့ ျပႆနာမ်ိဳးစံု ၾကားလာရပါတယ္ ”
“ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဝယ္ထားျပီးမွ ေပါင္နွံထားတဲ့ အိမ္ျဖစ္ေနတာတို႕ ၊ အေမြဆိုင္မို႕ အသိမေပးဘဲ ေရာင္းထားလို႕ တရားစြဲတာတို႕ ဂရန္အတုျဖစ္ေနတာတို႕ ပိုင္ရွင္က ေသသြားတဲ့အတြက္ လႊဲအပ္ထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာက အသံုးမဝင္ေတာ့တာတို႕ အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္နဲ႕ ၀ယ္ထားမိျပီး အျခားဝယ္သူတစ္ဦးက မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္နဲ႕လာျပီး ကန္႕ကြက္လို႕ဆံုးရႈံးူသြားရတာတို႕ စသျဖင့္ ျပႆနာေတြကို ၾကားေနရပါတယ္ ”
“ဒါနဲ႕ပဲ အန္ကယ့္ တူမက အန္ကယ့့္ဆီသြားျပီး အေျခအေနေတြကို ေမးျမန္းတိုင္ပင္ျပီး မွ အိမ္ဝယ္ၾကရေအာင္ဆိုလို႕ လာခဲ့တာပါခင္ဗ်ာ ”
“ ေသခ်ာေအာင္ေတာ့ ဂရန္ေျမကြက္ကို ဝယ္မွာပါ။ၾကည့္ထားတာကလည္း သံုးေနရာေလာက္ရွိပါတယ္။ ကားေရာင္းထားတဲ့ ေငြနဲ႔ကၽြန္ေတာ္စုထားတဲ့ ေငြေတြေပါင္းရင္ သိန္း ၁၀၀၀ ေအာက္ကို ဝယ္ႏိုင္မွာပါ။ဝယ္ဖို႕ ေရြးခ်ယ္ေနတုန္း စဥ္းစားမိတာက ဒီအတိုင္း အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္နဲ႕ေကာမရဘူးလား ၊ စာခ်ဳပ္ရုံးမွာ မွတ္ပံုမတင္လို႕ မရဘူးလားဆိုတာ သိခ်င္တာက အဓိကပါခင္ဗ်ာ ” ဟု အားကိုးသံျဖင့္ ေျပာလာပါသည္။
ထိုအခါ ကၽြန္ေတာ္က “ ရန္လင္းရယ္ ၊ တူေလးတို႕လည္း ေခတ္ပညာတတ္ေတြျဖစ္ေနျပီးေတာ့ ဂရန္အမည္ေပါက္ ေျမကြက္နဲ႕ အိမ္ဝယ္တာေတာင္ အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္ပဲ လုပ္ထားခ်င္တယ္လို႕ကြာ ေသခ်ာတာက တရားရုံးမွာ မွတ္ပံုတင္မွ ပိုင္ဆိုင္မႈ ခိုင္ျမဲမွာေပါ့။ ျပန္ေရာင္းရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ အိမ္ငွါးထားရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ကအိမ္ပိုင္ရွင္အစစ္အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္းက တရားဝင္မွာေလ။ေနာက္ျပီး တူေလးသူငယ္ခ်င္းေတြေျပာေျပာေနတဲ့ ျပႆနာေတြကလည္း လံုးဝကင္းကင္းရွင္းႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းက စာခ်ဳပ္မွတ္ပံုတင္တာပဲ ရွိလို႕ပါကြယ္ ”
“ ေနာက္ျပီး စာခ်ဳပ္ရုံးမွာ မွတ္ပံုတင္တဲ့ ကိစၥကလည္း ခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာမဟုတ္ဘူး။ ရန္လင္းရာ ။ အင္မတန္း ရုိးရွင္းျပီး အင္မတန္လြယ္ကူတဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။ အန္ကယ္ေတာင္လိုက္စရာမလိုဘူး။ တူေလးတို႕ လင္မယားပဲ ေဆာင္ရြက္လို႕ရတယ္ ”
“ အန္ကယ္ေျပာခ်င္တာက အမည္ေပါက္ဂရန္ပါတဲ့ အိမ္ေျမကို ဝယ္တာလည္း အားေပးသလို စာခ်ဳပ္ရုံးကိုသြားျပီး မွတ္ပံုတင္ဖို႕ကိုလည္း တိုက္တြန္းပါရေစ ”
“ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ေျမဝယ္သူတိုင္းေရာင္းသူတိုင္း မေရာက္မျဖစ္သြားရမယ့္ ရုံးကေတာ့ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမွတ္ပံုတင္ရုံးပဲျဖစ္ေနလို႕ပါ ။ပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အိမ္ျခံေျမေရာင္းဝယ္လႊဲေျပာင္းတဲ့ကိစၥမွာ ခုိင္မာဖို႕ အားျပဳႏိုင္တဲ့ ရုံးၾကီးတစ္ရုံးလို႔ ေျပာရင္မွန္ပါတယ္ ” ဟု ေျပာလိုက္မွ ကၽြန္ေတာ္၏ တူမျဖစ္သူက “ ဒါျဖင့္ရင္လည္း သမီးတို႕က ဘယ္ကိုသြားရျပီး ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာ ေျပာျပဦးေလ အန္ကယ္ ” ဟု အားတက္သေရာ ေျပာဆိုပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္က “ သမီးတို႕ သြားရမယ့္ေနရာကေတာ့ ငါးေနရာရွိပါတယ္ ” (၁) ျမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ရယ္ ၊ (၂) ရာျဖတ္လို႕ ေခၚတဲ့ ကာလတန္ဖိုးစိစစ္ေရးအဖြဲ႕ရုံးရယ္ (၃) ျမိဳ႕နယ္ အခြန္ဦးစီးရုံးဆိုျပီး (၄) ေငြသြင္းမယ့္ ဘဏ္ရယ္ ၊ (၅) စာခ်ဳပ္စာတမ္းမွတ္ပံုတင္ရုံးရယ္ဆိုျပီး ငါးေနရာေလာက္သြားရပါတယ္ ” “ ဒါကလည္း တစ္ခ်ိန္တည္းသြားရမွာ မဟုတ္ပါဘူး ၊ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ကို ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ေစာင့္ျပီးမွ ေနာက္တစ္ေနရာကို သြားရမွာ ျဖစ္လို႕ ၊ ေအးေအးေဆးေဆးလည္း ေဆာင္ရြက္လို႕ရပါတယ္ ”
“ ကဲဒါဆိုရင္ တူေလးတို႕ လင္မယားနွစ္ေယာက္လံုးမွတ္ထားၾကဖို႕ အန္ကယ္ေျပာျပပါမယ္ ၊ လိုအပ္ရင္ေတာ့ စာအုပ္နဲ႔႕ ျဖစ္ျဖစ္ ဟမ္းဖုန္းထဲမွာျဖစ္ျဖစ္ ေရးမွတ္ထားလိုက္ပါ ”
“ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမွတ္ပံုတင္ရုံးၾကီးကိုသြားျပီး အိမ္ျခံေျမစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္မယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆံုး “ ေျမပံု ေျမရာဇဝင္ ” လို႕ေခၚတဲ့ ေျမစာရင္းပံုစံ (၁၀၅) နဲ႕ ပံုစံ (၁၀၆) ကို ေျမေရာင္းသူက “ ျမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ ” မွာ ေလွ်ာက္ထားျပီး ထုတ္ေပးဖို႕ တာဝန္ရွိပါတယ္ ”။
“ အကယ္၍ ေျမေရာင္းသူ ၊ ဂရန္မွာ အမည္ေပါက္သူကိုယ္တိုင္က စာခ်ဳပ္ရုံးမွာ တရားဝင္လုပ္ေပးတဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာေပးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မိမိတို႕ ဝယ္သူဘက္က သြားထုတ္လို႕ရပါတယ္ ”
“ ဒိီအတြက္က အခိ်န္နွစ္ပတ္ေလာက္ေပးရပါတယ္ ”
“ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ပံုစံ (၁၀၅) မွာ ေရးသားျပီး ထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ေျမပံုရာဇဝင္နဲ႕ ရာျဖတ္ကို သြားရပါမယ္။ ရာျဖတ္ဆိုတာကေတာ့ ကာလတန္ဖိုး စိစစ္ေရးအဖြဲ႕ကို ေခၚတာပါ ။ ပန္းဆိုးတန္းလမ္း ေလာကနတ္ပထမထပ္မွာ ရန္ကုန္တိုင္းကာလတန္ဖိုးစိစစ္ေရးအဖြဲ႕ရွိပါတယ္။ ျမိဳ႕နယ္ေတြကတစ္ဆင့္ တင္ရပါတယ္။ အခြန္ ၊ မီးသတ္ ၊ ရဲ ၊ ေထြအုပ္ ၊ စည္ပင္စသည္တို႕ ပါဝင္ပါတယ္။ ေရာင္းသူနဲ႕ ဝယ္သူတို႕က ဝန္ခံလက္မွတ္ေရးထိုးၾကရပါတယ္။ ခန္႕မွန္းေျခ (၁၀) ရက္ေလာက္ၾကာရင္ ရာျဖတ္တန္ဖိုးသိရပါတယ္။
ရာျဖတ္တန္ဖိုးကို သိျပီးရင္ ေျမဝယ္တဲ့သူေတြနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ျမိဳ႕နယ္အခြန္ဦးစီးရုံးကို သြားရပါတယ္။
“ တိုင္ေဒသၾကီးကာလတန္ဖိုး စိစစ္ေရးက သတ္မွတ္တဲ့ တန္ဖိုးနဲ႕ပဲ တြက္ခ်က္ထမ္းေဆာင္ရပါတယ္ ”
“ အဲဒီၤေနရာမွာေတာ့ ေရာင္းသူေရာ ၊ ဝယ္သူပါ အခြန္ထမ္းေဆာင္ဖို႕တြက္ခ်က္ေပးရမွာပါ ”
“ ဦးစြာ ေရာင္းသူက အျမတ္ခြန္အျဖစ္ ရာျဖတ္တန္ဖိုး၏ ၁၀ ရာခိုင္နႈန္းကို ေဆာင္ရမွာပါေလ။ သေဘာကေတာ့ တူေလးတို႕ က်ပ္သိန္း ၇၀၀ နဲ႕ ဝယ္ရင္ က်ပ္သိန္း ၇၀ ကို ေဆာင္ရမယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ အခြန္အခေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳးေရွာင္ရွားခ်င္တဲ့အတြက္ေရာင္းတဲ့သူက မေပးခ်င္ေတာ့ စာခ်ဳပ္မွတ္ပံုမတင္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္”
“ ကဲ အခုက႑ကေတာ့ တူေလးတို႕ က႑ျဖစ္တဲ့ ဝယ္သူက ေဆာင္ရမယ့္ အခြန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ပထမဦးဆံုး မွတ္ပံုတင္ေၾကးအျဖစ္ ရာျဖတ္တန္ဖိုး၏ ၀.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ကိုေပးရပါမယ္”
“ အဲဒီေနာက္ တံဆိပ္ေခါင္းခြန္အျဖစ္ရာျဖတ္တန္ဖိုး၏ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကိုေဆာင္ရမွာပါ။ ဒါကလည္း တူေလးတို႕က က်ပ္သိန္း ၇၀၀ နဲ႕ဝယ္တဲ့အတြက္ အဲဒီသိန္း ၇၀၀ အျပင္၊ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္တဲ့ က်ပ္သိန္း ၃၅ သိန္းကို သပ္သပ္တံဆိပ္ေခါင္းခြန္ေပးရမွာပါ ။မျပီးေသးဘူးေနာ္။ ဝယ္သူဟာ ဝင္ေငြရလမ္းမတင္ျပႏိုင္သည့္တန္ဖိုး ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုေဆာင္ရပါဦးမယ္၊ ဒါကလည္း မျပႏိုင္တဲ့ တန္ဖိုးဟာက်ပ္သိန္း ၃၀၀ ထက္ေက်ာ္ရင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေဆာင္ရမယ္ ၊ က်ပ္သိန္း ၁၀၀၀ ထက္ေက်ာ္ရင္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေဆာင္ရမယ္။အဲဒီေလာက္ပဲ မွတ္ထားလိုက္ပါ ”
“ ေနာက္အဲဒီၤအခြန္ေတာ္ေတြကို အခြန္ရုံးက သတ္မွတ္ရည္ညြန္းတဲ့ ဘဏ္မွာသြားသြင္းေပးရမွာပါ ဘဏ္မွာ အခြန္ေတာ္ေဆာင္ျပီးရင္ သက္ဆိုင္ရာ အခြန္ဦးစီးရုံးက ထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ (၁) အခြန္ေတာ္တံဆိပ္ေခါင္းေတြရယ္ ၊ (၂) စာခ်ဳပ္စာတမ္းမူရင္း ၊ ဂရန္မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴေတြရယ္ ၊ (၃) ေရာင္းသူ၊ ဝယ္သူ ၊ သက္ေသ (၂)ဦးနဲ႕ ၄င္းတုိ႕ရဲ႕ မွတ္ပံုတင္မူရင္းေတြနဲ႕ မိတၱဳေတြကို ကိုင္ျပီး “ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမွတ္ပံုတင္ရုံးကို သြားရပါမယ္ ”
“ အဲဒီမွာ လူစံု ၊ စာခ်ဳပ္စံု ၊ ပံုစံ ျဖည့္ျပီး “ လက္ေထာက္မွွတ္ပံုတင္ ဦးစီးမွဴး ” နဲ႕ ေတြ႕ ၊ သူက လက္ခံရင္ ၊ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမွတ္ပံုတင္မွဴးေရွ႕မွာ လက္မွတ္ထိုး လက္ေဗြနွိပ္ရပါမယ္။ ျပီးရင္ယာယီနံပါတ္ျဖတ္ပိုင္းေပးလိုက္မယ္။ ေနာက္ (၁၀)ရက္ၾကာရင္ မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ရပါျပီ။
Credit: ၾကယ္နီေလး (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)
### Unicode Version ###
ကျွန်တော်၏ နေအိမ်သို့ဖုန်းဆက်ပြီးနောက်ရောက်လာသည့် ကျွန်တော့်ဇနီးသည်၏ တူမစုံတွဲအား မြေညီထပ် ကားပါကင်မှပင် စောင့်နေပြီး ရောက်လာကြသည်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်ရှိပါရမီ စိန်ဂေဟာ ရှော့ပင်းမောမှ လေးထပ်တွင်ဖွင့်လှစ်ထားသော ဒင်းဆန်းနှင့် စားဖွယ်စုံဆိုင်သို့ ခေါ်သွားခဲ့ပါသည်။
ဆိုင်မှာကျယ်ဝန်း၍ စားပွဲခုံ (၁၀) ဝိုင်းခန့်ကို တည်ခင်းထားသဖြင့် အတွင်းပိုင်ရှိထောင့်ကျကျ စားပွဲကိုပင် ရွေးချယ်ပြီးမှာကြားကာ စားသောက်ရင်း စကားပြောဖြစ်ပါသည်။
ကျွန်တော်က “ ကဲ ရန်လင်းရေ ၊ တိုင်ပင်ချင်တယ်ဆိုလို့ ဘာကိစ္စများလဲ ၊ သိပါရစေကွာ ” ဟု စကားလမ်းကြောင်း ဖွင့်ပေးလိုက်မှ ကိုရန်လင်းအောင်က “ ဒီလိုပါ အန်ကယ် ကျွန်တော်လည်း သင်္ဘောပြန်တက်တော့မှာဆိုတော့ မတက်သေးခင် ကျွန်တော်တို့ လင်မယားပိုင်ဆိုင်တဲ့ အငှါးတက္ကစီကားကို ဈေးကောင်းရလို့ ရောင်းလိုက်ပါတယ်။ရောင်းပြီးမှ ကားဈေးတွေတက်နေပြီ စိတ်ပျက်တဲ့အတွက် ကားပြန်မဝယ်တော့ဘဲ ရန်ကုန်တိုင်းထဲက ဒဂုံမြို့သစ်ဖက်တွေမှာ ခြံဝန်းနှင့်အိမ်လေး ဝယ်ထားမလားလို့ပါ။ အန်ကယ့်တူမကလည်း သဘောကျတယ်လေ။ သူမက အိမ်ဝယ်ပြီးတော့ အိမ်ငှါးတင်ထားမလိုတဲ့ လစဉ်ဝင်ငွေလည်းရပြီး ၊ မော်တော်ကားလို ပြင်ဆင်စရိတ်မကုန်တော့ဘဲ စိတ်ချမ်းသာမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်းတွေထဲက အိမ်ဝယ်ထားတဲ့သူတွေကို မေးကြည့်တော့ ပြဿနာမျိုးစုံ ကြားလာရပါတယ် ”
“ တချို့ကလည်း ဝယ်ထားပြီးမှ ပေါင်နှံထားတဲ့ အိမ်ဖြစ်နေတာတို့ ၊ အမွေဆိုင်မို့ အသိမပေးဘဲ ရောင်းထားလို့ တရားစွဲတာတို့ ဂရန်အတုဖြစ်နေတာတို့ ပိုင်ရှင်က သေသွားတဲ့အတွက် လွှဲအပ်ထားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာက အသုံးမဝင်တော့တာတို့ အရပ်ကတိစာချုပ်နဲ့ ဝယ်ထားမိပြီး အခြားဝယ်သူတစ်ဦးက မှတ်ပုံတင်စာချုပ်နဲ့လာပြီး ကန့်ကွက်လို့ဆုံးရှုံးူသွားရတာတို့ စသဖြင့် ပြဿနာတွေကို ကြားနေရပါတယ် ”
“ဒါနဲ့ပဲ အန်ကယ့် တူမက အန်ကယ့်ဆီသွားပြီး အခြေအနေတွေကို မေးမြန်းတိုင်ပင်ပြီး မှ အိမ်ဝယ်ကြရအောင်ဆိုလို့ လာခဲ့တာပါခင်ဗျာ ”
“ သေချာအောင်တော့ ဂရန်မြေကွက်ကို ဝယ်မှာပါ။ကြည့်ထားတာကလည်း သုံးနေရာလောက်ရှိပါတယ်။ ကားရောင်းထားတဲ့ ငွေနဲ့ကျွန်တော်စုထားတဲ့ ငွေတွေပေါင်းရင် သိန်း ၁၀၀၀ အောက်ကို ဝယ်နိုင်မှာပါ။ဝယ်ဖို့ ရွေးချယ်နေတုန်း စဉ်းစားမိတာက ဒီအတိုင်း အရပ်ကတိစာချုပ်နဲ့ကောမရဘူးလား ၊ စာချုပ်ရုံးမှာ မှတ်ပုံမတင်လို့ မရဘူးလားဆိုတာ သိချင်တာက အဓိကပါခင်ဗျာ ” ဟု အားကိုးသံဖြင့် ပြောလာပါသည်။
ထိုအခါ ကျွန်တော်က “ ရန်လင်းရယ် ၊ တူလေးတို့လည်း ခေတ်ပညာတတ်တွေဖြစ်နေပြီးတော့ ဂရန်အမည်ပေါက် မြေကွက်နဲ့ အိမ်ဝယ်တာတောင် အရပ်ကတိစာချုပ်ပဲ လုပ်ထားချင်တယ်လို့ကွာ သေချာတာက တရားရုံးမှာ မှတ်ပုံတင်မှ ပိုင်ဆိုင်မှု ခိုင်မြဲမှာပေါ့။ ပြန်ရောင်းရင်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် ၊ အိမ်ငှါးထားရင်ပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်ကအိမ်ပိုင်ရှင်အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်းက တရားဝင်မှာလေ။နောက်ပြီး တူလေးသူငယ်ချင်းတွေပြောပြောနေတဲ့ ပြဿနာတွေကလည်း လုံးဝကင်းကင်းရှင်းနိုင်မယ့်နည်းလမ်းက စာချုပ်မှတ်ပုံတင်တာပဲ ရှိလို့ပါကွယ် ”
“ နောက်ပြီး စာချုပ်ရုံးမှာ မှတ်ပုံတင်တဲ့ ကိစ္စကလည်း ခက်ခဲတဲ့ ပြဿနာမဟုတ်ဘူး။ ရန်လင်းရာ ။ အင်မတန်း ရိုးရှင်းပြီး အင်မတန်လွယ်ကူတဲ့ ကိစ္စတစ်ခုပါ။ အန်ကယ်တောင်လိုက်စရာမလိုဘူး။ တူလေးတို့ လင်မယားပဲ ဆောင်ရွက်လို့ရတယ် ”
“ အန်ကယ်ပြောချင်တာက အမည်ပေါက်ဂရန်ပါတဲ့ အိမ်မြေကို ဝယ်တာလည်း အားပေးသလို စာချုပ်ရုံးကိုသွားပြီး မှတ်ပုံတင်ဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းပါရစေ ”
“ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ မြေဝယ်သူတိုင်းရောင်းသူတိုင်း မရောက်မဖြစ်သွားရမယ့် ရုံးကတော့ စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်ရုံးပဲဖြစ်နေလို့ပါ ။ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် အိမ်ခြံမြေရောင်းဝယ်လွှဲပြောင်းတဲ့ကိစ္စမှာ ခိုင်မာဖို့ အားပြုနိုင်တဲ့ ရုံးကြီးတစ်ရုံးလို့ ပြောရင်မှန်ပါတယ် ” ဟု ပြောလိုက်မှ ကျွန်တော်၏ တူမဖြစ်သူက “ ဒါဖြင့်ရင်လည်း သမီးတို့က ဘယ်ကိုသွားရပြီး ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ ပြောပြဦးလေ အန်ကယ် ” ဟု အားတက်သရော ပြောဆိုပါသည်။
ထို့ကြောင့် ကျွန်တော်က “ သမီးတို့ သွားရမယ့်နေရာကတော့ ငါးနေရာရှိပါတယ် ” (၁) မြို့တော်စည်ပင်ရယ် ၊ (၂) ရာဖြတ်လို့ ခေါ်တဲ့ ကာလတန်ဖိုးစိစစ်ရေးအဖွဲ့ရုံးရယ် (၃) မြို့နယ် အခွန်ဦးစီးရုံးဆိုပြီး (၄) ငွေသွင်းမယ့် ဘဏ်ရယ် ၊ (၅) စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်ရုံးရယ်ဆိုပြီး ငါးနေရာလောက်သွားရပါတယ် ” “ ဒါကလည်း တစ်ချိန်တည်းသွားရမှာ မဟုတ်ပါဘူး ၊ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့်ကို ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အချိန်တွေကို စောင့်ပြီးမှ နောက်တစ်နေရာကို သွားရမှာ ဖြစ်လို့ ၊ အေးအေးဆေးဆေးလည်း ဆောင်ရွက်လို့ရပါတယ် ”
“ ကဲဒါဆိုရင် တူလေးတို့ လင်မယားနှစ်ယောက်လုံးမှတ်ထားကြဖို့ အန်ကယ်ပြောပြပါမယ် ၊ လိုအပ်ရင်တော့ စာအုပ်နဲ့ ဖြစ်ဖြစ် ဟမ်းဖုန်းထဲမှာဖြစ်ဖြစ် ရေးမှတ်ထားလိုက်ပါ ”
“ စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်ရုံးကြီးကိုသွားပြီး အိမ်ခြံမြေစာချုပ်ချုပ်မယ်ဆိုရင် ပထမဦးဆုံး “ မြေပုံ မြေရာဇဝင် ” လို့ခေါ်တဲ့ မြေစာရင်းပုံစံ (၁၀၅) နဲ့ ပုံစံ (၁၀၆) ကို မြေရောင်းသူက “ မြို့တော်စည်ပင် ” မှာ လျှောက်ထားပြီး ထုတ်ပေးဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ် ”။
“ အကယ်၍ မြေရောင်းသူ ၊ ဂရန်မှာ အမည်ပေါက်သူကိုယ်တိုင်က စာချုပ်ရုံးမှာ တရားဝင်လုပ်ပေးတဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာပေးမယ်ဆိုရင်တော့ မိမိတို့ ဝယ်သူဘက်က သွားထုတ်လို့ရပါတယ် ”
“ ဒီအတွက်က အချိန်နှစ်ပတ်လောက်ပေးရပါတယ် ”
“ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ရန်အတွက်ပုံစံ (၁၀၅) မှာ ရေးသားပြီး ထုတ်ပေးလိုက်တဲ့မြေပုံရာဇဝင်နဲ့ ရာဖြတ်ကို သွားရပါမယ်။ ရာဖြတ်ဆိုတာကတော့ ကာလတန်ဖိုး စိစစ်ရေးအဖွဲ့ကို ခေါ်တာပါ ။ ပန်းဆိုးတန်းလမ်း လောကနတ်ပထမထပ်မှာ ရန်ကုန်တိုင်းကာလတန်ဖိုးစိစစ်ရေးအဖွဲ့ရှိပါတယ်။ မြို့နယ်တွေကတစ်ဆင့် တင်ရပါတယ်။ အခွန် ၊ မီးသတ် ၊ ရဲ ၊ ထွေအုပ် ၊ စည်ပင်စသည်တို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ရောင်းသူနဲ့ ဝယ်သူတို့က ဝန်ခံလက်မှတ်ရေးထိုးကြရပါတယ်။ ခန့်မှန်းခြေ (၁၀) ရက်လောက်ကြာရင် ရာဖြတ်တန်ဖိုးသိရပါတယ်။
ရာဖြတ်တန်ဖိုးကို သိပြီးရင် မြေဝယ်တဲ့သူတွေနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ မြို့နယ်အခွန်ဦးစီးရုံးကို သွားရပါတယ်။
“ တိုင်ဒေသကြီးကာလတန်ဖိုး စိစစ်ရေးက သတ်မှတ်တဲ့ တန်ဖိုးနဲ့ပဲ တွက်ချက်ထမ်းဆောင်ရပါတယ် ”
“ အဲဒီၤနေရာမှာတော့ ရောင်းသူရော ၊ ဝယ်သူပါ အခွန်ထမ်းဆောင်ဖို့တွက်ချက်ပေးရမှာပါ ”
“ ဦးစွာ ရောင်းသူက အမြတ်ခွန်အဖြစ် ရာဖြတ်တန်ဖိုး၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ဆောင်ရမှာပါလေ။ သဘောကတော့ တူလေးတို့ ကျပ်သိန်း ၇၀၀ နဲ့ ဝယ်ရင် ကျပ်သိန်း ၇၀ ကို ဆောင်ရမယ်လေ။ အဲဒါကြောင့်လည်း ထမ်းဆောင်ရမယ့် အခွန်အခတွေကို အမျိုးမျိုးရှောင်ရှားချင်တဲ့အတွက်ရောင်းတဲ့သူက မပေးချင်တော့ စာချုပ်မှတ်ပုံမတင်ကြတာဖြစ်ပါတယ်”
“ ကဲ အခုကဏ္ဍကတော့ တူလေးတို့ ကဏ္ဍဖြစ်တဲ့ ဝယ်သူက ဆောင်ရမယ့် အခွန်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ပထမဦးဆုံး မှတ်ပုံတင်ကြေးအဖြစ် ရာဖြတ်တန်ဖိုး၏ ဝ.၂ ရာခိုင်နှုန်း ကိုပေးရပါမယ်”
“ အဲဒီနောက် တံဆိပ်ခေါင်းခွန်အဖြစ်ရာဖြတ်တန်ဖိုး၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုဆောင်ရမှာပါ။ ဒါကလည်း တူလေးတို့က ကျပ်သိန်း ၇၀၀ နဲ့ဝယ်တဲ့အတွက် အဲဒီသိန်း ၇၀၀ အပြင်၊ ၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်တဲ့ ကျပ်သိန်း ၃၅ သိန်းကို သပ်သပ်တံဆိပ်ခေါင်းခွန်ပေးရမှာပါ ။မပြီးသေးဘူးနော်။ ဝယ်သူဟာ ဝင်ငွေရလမ်းမတင်ပြနိုင်သည့်တန်ဖိုး ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုဆောင်ရပါဦးမယ်၊ ဒါကလည်း မပြနိုင်တဲ့ တန်ဖိုးဟာကျပ်သိန်း ၃၀၀ ထက်ကျော်ရင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ဆောင်ရမယ် ၊ ကျပ်သိန်း ၁၀၀၀ ထက်ကျော်ရင် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဆောင်ရမယ်။အဲဒီလောက်ပဲ မှတ်ထားလိုက်ပါ ”
“ နောက်အဲဒီၤအခွန်တော်တွေကို အခွန်ရုံးက သတ်မှတ်ရည်ညွန်းတဲ့ ဘဏ်မှာသွားသွင်းပေးရမှာပါ ဘဏ်မှာ အခွန်တော်ဆောင်ပြီးရင် သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ဦးစီးရုံးက ထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ (၁) အခွန်တော်တံဆိပ်ခေါင်းတွေရယ် ၊ (၂) စာချုပ်စာတမ်းမူရင်း ၊ ဂရန်မူရင်းနဲ့ မိတ္တူတွေရယ် ၊ (၃) ရောင်းသူ၊ ဝယ်သူ ၊ သက်သေ (၂)ဦးနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ မှတ်ပုံတင်မူရင်းတွေနဲ့ မိတ္တုတွေကို ကိုင်ပြီး “ စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်ရုံးကို သွားရပါမယ် ”
“ အဲဒီမှာ လူစုံ ၊ စာချုပ်စုံ ၊ ပုံစံ ဖြည့်ပြီး “ လက်ထောက်မှတ်ပုံတင် ဦးစီးမှူး ” နဲ့ တွေ့ ၊ သူက လက်ခံရင် ၊ စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်မှူးရှေ့မှာ လက်မှတ်ထိုး လက်ဗွေနှိပ်ရပါမယ်။ ပြီးရင်ယာယီနံပါတ်ဖြတ်ပိုင်းပေးလိုက်မယ်။ နောက် (၁၀)ရက်ကြာရင် မှတ်ပုံတင်စာချုပ်ရပါပြီ။
Credit: ကြယ်နီလေး (တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ)
